نخستین روز است از فروردین ماه و زین جهت روز نو نام کردند. زیراک پیشانی سال نو است و اول روزی است از زمانه، و بدو فلک آغازید گشتن جشنی که از دیرباز تاکنون با نام نوروز یاد و برگزار می‌‏شود،

بی‌‏گمان همواره مهم‌ترین جشن ملی ایرانیان بوده است.
اغلب بنیاد آن را به جمشید، پادشاه پیشدادی ایران نسبت داده‌‏اند که نخستین کسی که نوروز را برقرار ساخت، جم بود و سبب را آن دانسته‌‏اند که وی در این روز جهان را به تصرف خویش درآورد و این روز در واقع زمان استقرار قدرت وی بود و پس از آن نیز نام نوروز بر این روز بماند.
در هر حال امروزه نوروز جزو معدود بازمانده مجموعه جشن‌‏های ایران باستان است که هنوز هم تقریباً نزد همه اقوام ایرانی برگزار می‌‏شود.
آمده است که در دوره باستان از پی نوروز پنج روز دیگر را هم جشن می‌‏گرفتند و ششم فروردین ماه نوروز بزرگ بود. زیرا پادشاهان طی پنج روز نخست به اطرافیان می‌‏رسیدند و چون روز ششم فرا می‌‏رسید، خلوت می‌‏کردند و برای خود و خانواده جشن می‌‏گرفتند.
به گفته ابوریحان بیرونی، ایرانیان بر این باور بودند که در روز نوروز بزرگ برای ساکنان زمین خوشبختی را تقسیم می‌‏کنند و از این جاست که ایرانیان این روز را «روز امید» نامیده‌‏اند.
برخی از پادشاهان نظیر اردشیر بابکان، بهرام گور و انوشیروان به هنگام نوروز در خزانه را می‌‏گشودند و پوشاک خود را به مردم می‌‏بخشیدند.
در نوروز پادشاه یک روز بار عام می‌‏داد و در این روز کسی مانع ورود مردم به کاخ نمی‌‏شد. از چند روز پیش از آن جارچیان مردم را از فرمان بار عام آگاه می‌‏کردند و مردم نیز خود را برای آن روز آماده می‌‏ساختند. هر کس دادخواستی داشت به دربار می‌‏برد و اگر کسانی از خود شاه شکایت داشتند دادخواهی آنان با حضور بزرگان دین و دولت بررسی می‌‏شد.
وقتی کسی آگاه می‌‏شد دیگری علیه او به دربار شکایت خواهد برد، خود او نیز حاضر می‌‏شد و با شاکی کنار می‌‏آمد و آشتی میان آن‌ها برقرار می‌‏شد.
در شب سال نو مردم آتش می‌‏افروختند و در روز نوروز بزرگ بر هم آب می‌‏پاشیدند.