اوقاف: با حکم قضایی و پس از چندسال همراهی انجام شد

بهادر میرحسینی
بخشی از ساختمانی قدیمی و موقوفه در شهر کرمان که مورد استفاده برای نگهداری و آموزش کودکان زیر نظر بهزیستی قرار داشت روز یک‌شنبه با حکم قضایی و توسط اوقاف تخلیه شد؛ موضوعی که بهزیستی مدعی آن است اما اوقاف مدعی‌تر.

پیش از ظهر بود که یکی از مسوولان رسانه‌ای اداره کل بهزیستی استان کرمان در برخی گروه‌های فضای مجازی پیامی را خطاب به اهالی رسانه منتشر و با برخی از خبرنگاران نیز تماس تلفنی برقرار و درخواست کرد که مانع تخلیه این ساختمان که براساس اعلام وی محل نگهداری ۲۵۰ کودک خیابان و کار است شوند.
خبرنگار یک صفحه با مسوولان اوقاف و بهزیستی نیز مصاحبه کرد. این ملک در نزدیکی میدان مشتاق کرمان اوایل خیابان ۱۷ شهریور قرار دارد و تلاش برای دریافت اجاره‌بها از بهزیستی یا تخلیه آن در سال ۹۶ نیز خبرساز شده بود.
مشاهده تصاویر گریه برخی کودکان حاضر در ساختمان که فضای آموزشی آنان تخلیه شد و درخواست‌شان برای کمک به حل مشکل موجبات آزردگی خاطر را فراهم کرد کاری که حجت الاسالم مصطفا بساوند رئیس اوقاف و امور خیریه شهرستان آن را خبرسازی نامید. و این درحالی است که البته یک سوی دیگر ماجرا نیز با حکمی قضایی که براساس استناداتی صادر شده، که در سال ۱۳۱۲ در حضور سرلشکر سیاه پوش که زمانی عضو هیأت امنای پرورشگاه صنعتی نیز بوده است گروهی از مدیران به همراه همسران‌شان در ساختمان محل حاضر شده‌اند و سنگ بنای موقوفه گذاشته شده است. اقدامی قانونی برای تخلیه آن هم پس از بیست و شش سال و نیز موضوعی مذهبی برای اجرای وقف و نیت واقف مواجهیم که از سال‌ها قبل به صورت مشکلی حل نشده باقی مانده است.
برخی مسوولان اوقاف حاضر در صحنه هم معترف بودند که از مشکلاتی که قرار باشد برای کودکان پیش بیاید بسیار نگرانند و برای همین هم طی جلسات قبلی و باوجود داشتن حکم قضایی، پیشنهادهایی عملی و سازنده برای حل مشکل از طریق راه‌های دیگر ارائه داده‌اند اما بهزیستی نپذیرفته است و اصرار دارد که برخلاف حکم قضایی، مالکیت ساختمان را در اختیار خود نگه دارد. از جمله پرداخت هزینه رهن برای اجاره مدرسه جدید و یا پذیرش کودکان در پرورشگاه دیلمقانی.
آنطور یک صفحه کسب اطلاع کرد در این ملک حداقل سه ساختمان مورد استفاده داشته است؛ یکی ساختمانی مربوط به آموزش کودکان که بیشتر کودکان اتباع بیگانه آنجا آموزش می‌دیدند، یک واحد سرایداری و بخش دیگر هم محل نگهداری برخی کودکان خیابانی، کار یا بدسرپرست که البته این بخش مربوط به نگهداری کودکان هنوز تخلیه نشده است.
فعالیت‌های مربوط به کودکان در این مکان نیز توسط مجموعه غیردولتی و زیرنظر بهزیستی اداره می‌شده است.
آنگونه که در محل و در زمان تخلیه بخشی از ملک اعلام شد ساختمانی که مورد استفاده آموزش برخی کودکان قرار می‌گرفته و نیز واحد سرایداری تخلیه شده و بخش مربوط به نگهداری کودکان هنوز تخلیه نشده و شهرداری نیز مدعی اسکان دادن کودکان مجموعه است و این درحالی است که اوقاف و امور خیریه کرمان می‌گوید ۲۶ سال پس از صدور حکم قضایی می‌گذرد و این محل باید توسط بهزیستی تخلیه می‌شد اما باوجود آن‌که بارها از تخلیه طی سال‌های اخیر جلوگیری و با تمسک به وضعیت کودکان کار فضاسازی رسانه‌ای شده، این اواخر حتا باوجود جلسات مکرر برای حل مسأله، تخلیه با هر شیوه و تمسک به واسطه‌های مختلف انجام نشده است.
فخرالدین مهدوی مدیر موقوفه مشتاقیه کرمان می‌گوید که حتا طی حدود یک ماه گذشته جلسه‌ای با حضور مسوولان قضایی برای کمک به حل این مشکل برگزار شد و باوجود آن‌که حکم صریح قضایی وجود داشت، اوقاف برای کمک به تخلیه و حمایت از کودکان وعده تأمین مبلغی برای اجاره یک محل دیگر یا حتا انتقال و نگهداری کودکان یتیم و بدسرپرست در پرورشگاه خودش را داد اما مسوولان بهزیستی همکاری و اقدام نکردند.
به گفته وی اوقاف حتا حاضر شد برای هر دو بخش محل نگهداری و آموزش مبالغی را برای اجاره در ساختمانی دیگر کمک کند.
البته این درحالی است که مسوولان بهزیستی نیز می‌گویند که حکم قضایی را وارد نمی‌دانند و تلاش‌های‌شان برای تغییر حکم صادره همچنان ادامه دارد.
جزییات بیشتر ماجرا

مدیر موقوفیه مشتاقیه که این موقوفه زیر مجموعه آن قرار دارد می‌گوید سال ۷۴ حکم بدوی به نفع اوقاف صادر و چندماه بعد از آن هم حکم تجدیدنظر و قطعی اعلام شد که اعتراض‌ها به حکم قطعی هم نتیجه نداشت زیرا براساس مستندات متقن حکم قضایی صادر شده است.
به گفته مهدوی، حتا در حکم دیگری بهزیستی محکوم به پرداخت اجرت‌المثل نیز شده است اما تا سال‌ها و باوجود آن‌که سند ملک وقفی موجود است و دادگاه نیز اعتراض‌ها به حکم قضایی را وارد ندانسته، ملک تخلیه نشده و هرسال موقع اقدام برای تخلیه با توجیه این‌که ساختمان محل نگهداری کودکان کار است اعتراض‌ها شروع می‌شود و هربار با وساطت یکی از مدیران یا شخصیت‌ها و باتوجه به فضاسازی‌های رسانه‌ای، از تخلیه جلوگیری شده است.
این مسوول اوقاف کرمان افزود: در جلسه‌ای که اخیراً با مسوولان قضایی، بهزیستی و اوقاف برگزار شد، باوجود آن‌که اوقاف حکم قضایی داشت، پذیرفت که برای حل مشکل نگهداری کودکان نیز مساعدت کند تا مشکلی چندساله حل شود و برای همین دو پیشنهاد پرداخت مبلغی برای اجاره یک ساختمان دیگر یا نگهداری کودکان در پرورشگاه متعلق به اوقاف داد اما بهزیستی همکاری نکرد زیرا مدعی است که باید مالکیت ساختمان در اختیار این سازمان قرار گیرد.
وی گفت: نکته قابل تامل این‌که براساس نیت وقف، درآمدهای این ملک باید صرف نگهداری از کودکان یتیم و بدسرپرست در پرورشگاه اوقاف شود و ما معتقدیم می‌توان کودکانی که اینجا نگهداری می‌شوند را هم به پرورشگاه اوقاف انتقال داد تا از امکانات آنجا بهره ببرند و زندگی کنند.
پای توضیحات مدیر اوقاف ناحیه ۲ کرمان
مصطفا بساوند مدیر اوقاف و امور خیریه منطقه ۲ کرمان نیز در این زمینه گفت: تثبیت موقوفه بودن این ملک و صدور سند مالکیت پس از طی فرآیندهای قانونی و اداری انجام گرفته و دادگاه نیز براساس مستندات حکم صادر کرده است.
به گفته وی درآمدهای این موقوفه نیز باید در پرورشگاه دیلمقانی واقع در خیابان زریسف زیر نظر اوقاف صرف کودکان یتیم شود و هرچه تأکید کرده‌ایم که کودکان این مکان به پرورشگاه مذکور منتقل شوند، مسوولان بهزیستی قبول نکرده‌اند.
بساوند با بیان این‌که حتا امکان نگهداری کودکان بدسرپرست این ساختمان را هم در پرورشگاه زیرنظر اوقاف داریم گفت: برخلاف صورت‌جلسات اخیر شاهد همکاری مسوولان بهزیستی نبوده‌ایم؛ حتا مدیران اوقاف متقبل شدند مبالغی را برای اجاره ساختمانی دیگر کمک کنند تا مشکلی برای کودکان شکل نگیرد اما باز موافقت نشد.
توضیح بهزیستی
به دنبال این موضوع خبرنگار یک صفحه تلاش کرد با مسوولان بهزیستی کرمان نیز صحبت کند گویا مسوول واحد حقوقی این اداره کل طوبا سلاجقه نیز در این زمینه اعلام کرد که مدارک و شواهدی از قبل از انقلاب درخصوص مالکیت و نوع فعالیت‌ها در این ملک به عنوان پرورشگاه وجود دارد.
وی در پاسخ به پرسش خبرنگار که بالاخره دستگاه قضا پس از همه بررسی‌ها حکمی صادر کرده و واقعیت موجود فعلاً این است اظهارداشت: اوقاف وقف‌نامه و حکم تولیت ندارد لذا ما همچنان پیگیر شکستن حکم دادگاه هستیم.
این مسوول بهزیستی در ادامه مدعی شد که نامه‌ای اخیراً از سوی دیوان عالی حاوی حکمی متفاوت با حکم قبلی به استان ارسال شده است.
در این زمینه با مسوولان متولی تماس گرفته شد که یکی از مسوولان اوقاف از آن اظهار بی اطلاعی کرد و یکی دیگر از مدیران این اداره کل نیز گفت اگر نامه‌ای هم بوده مبنی بر درخواست بررسی بوده نه اعلام نتیجه حکم.
در ادامه و باتوجه به اهمیت موضوع، برای آن‌که همه جوانب انتشار خبر را سنجیده باشد تلاش شد با مسوولان عالی دادگستری کل استان کرمان در این زمینه نیز تماس برقرار و اطلاعات بیشتری به ویژه درباره نامه ادعایی مربوط به دیوان عالی دریافت شود که باوجود هماهنگی متولیان قضایی برای مصاحبه با مسوول مطلع از پرونده مصاحبه انجام نشد و تلاش‌ها همچنان ادامه دارد.
نشریه آمادگی دارد در زمان‌های دیگر نیز توضیحات متولیان قضایی را در کلیت موضوع و نیز محتوای نامه ادعایی مربوط به دیوان عالی منتشر کند.
اما آنچه در این میان نباید فراموش شود یا آسیب ببیند کودکانی هستند که چه در این مرکز نگهداری می‌شوند و چه آموزش می‌بینند. هنگام تخلیه برخی ساختمان‌های این ملک شاهد گریه کودکانی بودید که محل تحصیل خود را هرچند موقت از دست رفته می‌دیدند و با صورت‌های معصومانه و اشک آلود خود خواهان حل مشکل بودند.
برخی حاضران در صحنه وقتی با صحنه تخلیه و هم‌زمان توضیحات نماینده اوقاف برای تشریح ماوقع مشکل مواجه شدند پیشنهادهایی داشتند؛ برخی تأکید داشتند که اوقاف باید به خاطر کودکان هم که شده از تخلیه صرف‌نظر کند اما برخی نظر دیگری داشتند و می‌گفتند وقتی بنایی موقوفه است و حکم قضایی نیز وجود دارد باید مشکل به شکل دیگری حل شود. این افراد می‌گفتند باتوجه به وجود حکم قطعی قضایی از یک‌سو و اعلام آمادگی اوقاف برای حمایت از کودکان به شیوه‌های دیگر، مسوولان بهزیستی می‌توانند تا به نتیجه رسیدن پیگیری‌های قضایی‌شان نسبت به اجرای برخی راه حل‌ها که در جلسات مشترک داشته‌اند اقدام کنند زیرا باوجود گذشت چندین سال هنوز حکم به نفع بهزیستی صادر نشده است و اگر هم حکمی در هر زمان به نفع بهزیستی صادر شد که قاعدتاً بهره برداری آن مکان در اختیار آن نهاد قرار خواهد گرفت.
حال باید منتظر ماند و دید در نتیجه رای‌زنی‌های متولیان در دو دستگاه اداری و نیز نقش نظارتی و قضایی دادگستری مشکل چگونه و طی چه فرآیندهایی حل می‌شود.
یکی از مشکلات اجرای حکم توسط دادگستری در ساعت اداری است که هم‌زمان شده با حضور دانش آموزان در کلاس‌های درس.