حمل و نقل شهری زیر تیغ تحریم
فرسودگی سیستم حملونقل شهری نه تنها ایمنی شهروندان را نشانه رفته بلکه در آلودگی هوا نیز نقشی غیرقابل انکار داشته است.
با گذشت بیش از ۱۰۰ سال از شکلگیری نهاد شهرداری در ایران هنوز این سوال مطرح است که مسوول حملونقل عمومی در کشور و به خصوص شهر تهران کیست. سیستم حملونقل عمومی بحرانزده در تهران که موازی کاری و معضلات بسیاری از سر گذرانده است، به گفته رئیس پنجمین شورای شهر تهران به دلیل تعدد مراکز تصمیمگیری «حال خوبی ندارد.»
فقدان تأمین اعتبار برای خرید اتوبوسهای نو، مدیریت شهری تهران را برای جبران موقت کمبود و کاهش آلودگی هوا به تعمیر ناوگان فعلی ناگزیر کرده است.
به گفته محسن هاشمی، «در مترو این کمبودها بیشتر احساس میشود چرا که سه خط مترو در سالهای اخیر افتتاح شده اما واگن و تجهیزات آن تأمین نشده است و این خطوط، تجهیزات سایر خطوط را استفاده میکنند. طبیعی است این مشکلات، کمبود تجهیزات، افزایش استهلاک و تعمیرات اساسی زودتر از موقع در تجهیزات را سبب میشود و اخیراً هم سوانحی در این حوزه شاهد بودیم که به دلیل تلفات جانی نداشتن، متأسفانه رسانهها به سادگی از کنار آن عبور کردند.»
نخستین گروه قطارهای شهری مورد استفاده در مترو به تهران عمری بیش از ۲۰ سال دارند و نیاز به تعمیر اساسی و نوسازی آن به دلیل کمبود اعتبارات و ناوگان میسر نشده است. در حالی که به گفته رئیس شورای شهر تهران به دلیل گذشتن از زمان لازم برای تعمیرات اساسی، «سیستم دیگر ایمنی ندارد.»
تزریق نشدن منابع مالی موردنیاز به بخش حملونقل شهری در پایتخت، هم تابعی از شرایط مالی دولت است که خود زیر تیغ مسائل تحریم و سیاست خارجی در ایران است و هم تابعی از چنددستگی در حوزه تصمیمگیری است. محسن هاشمی در دو سال گذشته بارها شهرداری تهران را به دلیل «جسارت نداشتن» در عقد قرارداد خرید اتوبوسهای گازسوز حتا با کارخانههای داخلی و اتوبوسهای برقی با تولیدکنندههای خارجی مورد بازخواست قرار داده است.
وضعیت حملونقل عمومی تهران در سالهای گذشته به ویژه دو سال اخیر بحرانیتر شده است؛ کمبودهایی که با شیوع کرونا بیش از پیش احساس میشود. دولت گرفتار در هزارتوی تحریمها و کرونا و خزانه خالی، توان حمایت مالی از این سیستم را ندارد و بعید به نظر میرسد که سیستم حملونقل عمومی بدون کمک دولت روزگاری بهتر از شرایط پیش رو به خود ببیند؛ چرا که بهبود این سیستم به صرف هزینههای کلان نیاز دارد.