سیاست خارجی معطوف به این حوادث جزئی نشود
رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با اعضای دوره جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام برای دومین بار به صورت علنی به موضوع اعتراضهای سراسری در ایران پرداخت اما این بار از مسوولان خواست که این اعتراضها «حواس» آنها را از کارهای اصلی و اساسی در عرصههای داخلی و خارجی «پرت» نکند.
خامنهای در سخنان روز چهارشنبه ۱۲ اکتبر خود اعتراضهای سراسری در ایران را «اغتشاشهای پراکنده» توصیف کرد و گفت: «سازندگیها و کارهای بزرگ اجرایی و قانونگذاریهای کارآمد و کارهای بزرگ قضایی و مسائل مهم در سیاست خارجی نباید معطوف به این حوادث جزئی شوند.»
او در حالی از مسوولان سیاست خارجی خواسته است تحت تأثیر این اعتراضها قرار نگیرند که مذاکرات احیای برجام پس از آخرین پاسخ تهران به متن پیشنهادی توافق احتمالی متوقف شده است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، ایرنا به نقل از یک کارشناس اقتصادی اعلام کرد که اعتراضها «در کف» خیابانهای ایران، «دست مذاکرهکنندگان» ایرانی را در مذاکرات احیای برجام «محدود» کرده است.
برخی از کشورهای غربی در پی گسترش اعتراضها در ایران، تحریمهایی را علیه گشت ارشاد و شماری از فرماندهان نیروی انتظامی و سپاه پاسداران به دلیل سرکوب این اعتراضها وضع کردند.
همچنین قرار است اتحادیه اروپا که مسوولیت همآهنگی مذاکرات احیای برجام را برعهده دارد، تحریمهای جدیدی را علیه تهران وضع کند. خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع دیپلماتیک خبر داد که ۲۷ عضو اتحادیه اروپا با تحریم مقاماتی که در سرکوب اعتراضات ایران نقش داشتهاند، موافق کردهاند.
اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا هم در تازهترین موضع گیری خود با بیان اینکه «خشونت تکاندهنده» در ایران نمیتواند بیپاسخ باقی بماند، گفت: «زمان آن فرا رسیده است که سرکوبگران را تحریم کنیم.»
خامنهای در بخش دیگری از سخنان خود با دفاع از برخوردهای امنیتی و قضایی با معترضان، گفت: «اینکه برخی میگویند فضا را امنیتی نکنید بله ما هم موافق هستیم و تا آنجایی که ممکن است فضا نباید امنیتی شود اما کار فرهنگی جای خود و کار قضایی و امنیتی هم در جای خود.»
او با تأکید بر متفاوت بودن حکم افرادی که به خیابانها آمدهاند، آنها را به دو گروه «عامل دشمن یا همجهت با دشمن» و «افراد هیجانزده» تقسیم کرد و گفت: «در مورد دسته دوم باید کار فرهنگی انجام گیرد اما درخصوص دسته اول، مسوولان قضایی و امنیتی باید وظیفه خود را انجام دهند.»
رهبر جمهوری اسلامی پیشتر در جمع نیروهای نظامی و انتظامی این کشور، بخشی از معترضان را حقوق بگیران آمریکا و اسرائیل و همچنین از خانوادههای ساواکیها معرفی کرده و از قوه قضائیه خواسته بود که برای این افراد «مجازات» تعیین کند.
البته وی در این سخنرانی برای نخستینبار شماری از معترضان را افرادی «احساساتی و هیجانی» توصیف کرده بود که مشکلشان با «تنبیه» حل میشود.
اعتراضهای جاری در ایران که با اعتصاب کارگران، معلمان و دانشجویان همراه شده با وجود بازداشتهای گسترده معترضان و همچنین شمار بالای جانباختگان تاکنون متوقف نشده است.
با وجود این خامنهای در بخش دیگری از سخنرانی روز چهارشنبه خود، اعتراضهای مردم ایران را «طراحی انفعالی و ناشیانه دشمن در مقابل پیشرفتها و حرکتهای ابتکاری و بزرگ ملت ایران» عنوان کرد و گفت: «این قضایا یک موضوع خودجوش درونی نیست البته ممکن است از برخی زمینهها استفاده کرده باشند اما اقدامات دشمن همچون تبلیغات، تلاش برای اثرگذاری فکری، ایجاد هیجان، تشویق و حتا آموزش راههای ساخت مواد آتشزا، اکنون کاملاً واضح و آشکار است.»
او در حالی این سخنان را مطرح کرده است که محمد صدر از معدود اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام که فاصله نسبی خود را با هسته اصلی قدرت در ایران حفظ کرده است پیشتر در گفتوگو با وبسایت جماران گفته بود: «آنچه که باعث این شهرآشوبی شده، نحوه حکمرانی یکی، دو دهه اخیر است که طی آن به مردم بی توجهی شده است.» صدر همچنین با انتقاد از «بینش امنیتی» در میان مسوولان، وجود چنین بینشی را «ضد امنیت» دانسته بود.
سخنان انتقادی صدر از شیوه حکمرانی در ایران را شاید بتوان از معدود انتقادهای افرادی دانست که هنوز در بدنه قدرت جایی دارند.
خامنهای پیشتر از «خواص» خواسته بود تا در برابر اعتراضها در ایران موضعگیری کنند اما از آن زمان به بعد به جز مسوولان کنونی ایران، کمتر فردی که هنوز در بدنه قدرت جایگاهی دارد، له یا علیه این اعتراضها سخن گفته است.
اعتراضهای گسترده در ایران در شهریور و مهر در حالی هفته چهارم خود را سپری میکند که از آن به عنوان طولانیترین اعتراضهای ضد حکومتی از ابتدای تأسیس جمهوری اسلامی ایران نام میبرند.
در هر حال سخنان خامنهای حکایت از آن دارد که رهبر جمهوری اسلامی به انتقادهای معدود افراد نزدیک به خود هم توجهی ندارد.