آیا افغانستان میدان درگیری داعش علیه طالبان می‌شود؟
گروه داعش مسوولیت بمبگذاریهای مرگ‌بار اخیر کنار جاده‌ای که نیروهای طالبان را در شرق افغانستان هدف قرار داده بود بر عهده گرفت و باعث افزایش احتمال درگیری‌های گسترده‌تری بین حاکمان جدید در کابل و رقبای دیرینه آن‌ها شد.
رشته انفجارهای اخیر در شهر جلال آباد افغانستان خودروهای طالبان را در روزهای شنبه و یک‌شنبه هدف قرار داد و باعث کشته شدن هشت نفر از جمله نیروهای طالبان شد. صدای سه انفجار دیگر در روز دوشنبه در این شهر شنیده شد و گزارش‌های تأیید نشده‌ای از تلفات بیشتر در بین نیروهای طالبان شنیده شد.
نیروهای طالبان تحت فشار هستند تا شبه نظامیان داعش را به‌عنوان بخشی از تعهد خود به جامعه جهانی برای جلوگیری از انجام اقدام‌های تروریستی در خاک افغانستان، مهار کنند. از سوی دیگر در بین افغان‌های خسته از جنگ این ایده وجود دارد که به‌رغم ترس و بدبینی درباره طالبان، حاکمان جدید تا حدی امنیت عمومی را تأمین می‌کنند.
فدا محمد، برادر راننده ۱۸ ساله ریکشا که در یکی از انفجارهای روز یک‌شنبه به همراه پسرعموی ۱۰ ساله‌اش کشته شد، گفت: «ما فکر می‌کردیم از زمانی که طالبان آمده‌اند صلح فرا می‌رسد.»
محمد اضافه کرد: «اما نه صلح وجود دارد و نه امنیت. شما نمی‌‌توانید چیزی بشنوید مگر خبر انفجار بمب که باعث مرگ این فرد یا آن فرد شده است.»
آخرین بمبگذاریهای داعش در حالی صورت می‌گیرد که طالبان با وظیفه دلهره‌آور اداره یک کشور که در چهار دهه جنگ از بین رفته است روبه‌رو هستند. اقتصاد در حال فروپاشی است، نظام سلامت در حال نابودی است و هزاران نفر از نخبگان تحصیل کرده کشور فرار کرده‌اند. سازمان‌های بین‌المللی پیش‌بینی کرده‌اند که خشک‌سالی، گرسنگی و فقر وضعیت را در این کشور بدتر خواهد کرد.
عبدالله، یک مغازه‌دار در جلال‌آباد یک روز پس از آن‌که داعش مسوولیت بمبگذاریهای دو روز قبل این شهر را برعهده گرفت گفت: «بدبختی ما به اوج خود رسیده است.»
وی افزود: «مردم کار ندارند، مردم فرش زیر پای خود را برای خرید آرد می‌فروشند ... هنوز انفجار رخ می‌دهد و داعش مسوولیت این حملات را بر عهده می‌گیرد.»
انفجارهای آخر هفته یادآور تهدیدهایی است که شبه‌نظامیان پشت آن قرار دارند. همین چند هفته پیش که نیروهای آمریکایی و خارجی در حال خروج از
افغانستان بودند، یک بمب گذار انتحاری در میدان هوایی کابل (فرودگاه) باعث مرگ ۱۶۰ افغان و ۱۳ سرباز آمریکایی شد.
این اتفاق‌ها ترس از خشونت بیشتر را افزایش داده است زیرا شبه‌نظامیان داعش از آسیب‌پذیری دولت طالبان که با چالش‌های امنیتی بزرگ و بحران اقتصادی روبه‌رو است سواستفاده می‌کنند.
ابراهیم بایس، مشاور گروه بحران بین‌المللی و تحلیلگر مسائل افغانستان درباره داعش گفت: «آن‌ها به شکل دردناکی در حال بازگشت هستند.»
وی اضافه کرد: «ممکن است درگیری طولانی مدت بین گروه‌ها ایجاد شود.»
وی معتقد است که در حال حاضر گروه‌های وابسته به داعش در افغانستان از حمله به غرب خودداری می‌کنند و تمرکز خود را روی منطقه گذاشته‌اند اما این موضوع می‌تواند به‌طور بالقوه تغییر کند.
اهداف گروه‌های وابسته داعش در افغانستان با طالبان که چند روز قبل از خروج نهایی نیروهای آمریکا از کابل کنترل کشور را در دست گرفتند متفاوت است. در حالی که طالبان برای به دست آوردن جایگاه خود در افغانستان جنگیده‌اند، اما داعش درسدد است بخش‌های وسیعی از این کشور را در خلافت خودخوانده خود بگنجاند و آن را به اصطلاح خودشان وارد امپراتوری اسلامی در سراسر خاورمیانه کند.
در حالی که هردو گروه با نیروهای آمریکایی دشمنی دارند و تفسیر رادیکالی از اسلام دارند، طالبان و داعش دشمنان قسم‌خورده هستند. همانطور که طالبان با نیروهای ائتلاف آمریکایی در یک جنگ طولانی در افغانستان مبارزه کرده‌اند، این گروه همچنین حمله موفقی را برای بیرون راندن شبه نظامیان داعش از مناطق تحت کنترل خود در شمال و شرق این کشور انجام دادند.
به‌رغم حملات هوایی که ایالات متحده آمریکا در طی سال‌ها علیه داعش انجام داده است اما سازمان ملل متحد در گزارشی اعلام کرد که این گروه «همچنان فعال و خطرناک است». این گروه که با نام داعش خراسان شناخته می‌شود در سالهای اخیر وحشیانه‌ترین حملات را در افغانستان در مدارس، مساجد و حتا زایشگاه‌ها انجام داده‌اند و اغلب شیعیان را هدف قرار داده‌اند.
در حال حاضر نیروهای طالبان بسیار بیشتر از شبه نظامیان داعش هستند و کارشناسان شک دارند که این گروه افراطی تهدیدی برای حاکمان جدید افغانستان باشند. فرانتس مارتی از همکاران موسسه سوئیس در امور جهانی در کابل گفت که اگر بمبگذاری‌ها ادامه یابد این می‌تواند به یک مشکل بزرگ تبدیل شود.
وی افزود: «این موضوع بر مردم تأثیر می‌گذارد. اگر طالبان نتوانند به وعده خود در تأمین امنیت عمومی در کشور عمل کنند این می‌تواند احساسات عمومی را علیه آن‌ها تغییر دهد.»
به‌رغم نگرانی‌های ساکنان جلال‌آباد، در مناطق دیگر از جمله کابل امنیت عمومی بهبود چشمگیری یافته است. قبل از به قدرت رسیدن طالبان، کابل با افزایش شدید حملات روبه‌رو شده بود و بسیاری از ساکنان می‌ترسیدند که پس از تاریکی هوا خانه‌های خود را ترک کنند.
برای پدر غمگین پسر بچه ۱۰ سالهای که در انفجار روز یک‌شنبه در جلال آباد کشته شد، حملات اخیر نشانه‌ای شوم است.
