مأموریت ما هرگز ملت سازی نبود
جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا عصر دوشنبه از رویکرد دولت خود در قبال افغانستان دفاع کرد.
او در جریان این سخنرانی، ضمن اشاره به فرار رئیسجمهور اشرف غنی از کشورش و عملکرد ارتش افغانستان در قبال طالبان اعلام کرد که «قوياً پای تصمیم خود در قبال افغانستان ایستادهام» و اینکه «هرگز مأموریت ما در افغانستان ملت سازی نبود.»
او اعتراف کرد که سقوط دولت افغانستان و تسلط طالبان بر کابل بسیار زودتر از آن اتفاق افتاده که دولت آمریکا پیشبینی کرده بود و منجر به ایجاد بحرانی جدید و جدی در این کشور جنگزده شد.
رئیس جمهوری دموکرات ایالات متحده با این وجود همچنان بر تصمیم خود برای خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان پافشاری کرد و رهبران سیاسی افغانستان و ارتش آن کشور را مقصر دانست که در برابر حملات سریع طالبان ایستادگی نکردهاند و باعث شدند که پس از دو دهه جنگ، بار دیگر طالبان کنترل کشور را در دست بگیرند.
او گفت: «من قوياً پای تصمیم خود در قبال افغانستان ایستادهام. پس از بیست سال [نبرد] آموختم که هیچ زمان مناسبی برای خروج نیروهای آمریکایی وجود ندارد. و به همین دلیل است که ما هنوز در آنجا هستیم. ما خطرات را به روشنی دیده بودیم و برای هر پیامدی برنامهریزی کرده بودیم ... اما حقیقت این است که تحولات، سریعتر از آنچه پیشبینی کرده بودیم روی داد.»
توضیح بایدن درباره پنج اقدام اساسی آمریکا پیش از ترک افغانستان
رئیس جمهوری آمریکا گفت: «من در چند روز گذشته، تماس نزدیکی با تیم امنیت ملی خود داشتم تا در اینباره گفتوگو کنیم که چگونه میتوانیم از منافع و ارزشهایمان همزمان با پایان مأموریت خود در افغانستان محافظت کنیم. ابتدا بر اساس توصیههای تیمهای دیپلماتیک، نظامی و اطلاعاتیمان، من اجازه اعزام حدود پنج هزار سرباز آمریکایی را دادم تا مطمئن شویم که میتوانیم نیروهای آمریکایی و دیگر پرسنل متحد خود، همچنین افغانهایی که در طول مأموریت ما به نیروهای ما کمک کردند و کسانی که در معرض خطر ویژهای در پی پیشرویهای طالبان هستند را به طور منظم و ایمن تخلیه کنیم.»
او افزود که همزمان به نیروهای مسلح و سرویسهای اطلاعاتی آمریکا نیز دستور داده بود که همواره توانایی و هوشیاری خود را برای مقابله با تهدیدات تروریستی آینده از افغانستان حفظ کنند.
جو بایدن گفت که از آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده نیز خواسته بود از اشرف غنی و دیگر رهبران افغانستان در تلاشهایشان برای جلوگیری از خونریزی بیشتر در آن کشور و پیگیری یک راه حل سیاسی حمایت و ذینفعان کلیدی منطقه را نیز در این موضوع درگیر کند.
او در ادامه افزود که در چهارمین گام، از مسیر فرماندهان نظامی خود، نمایندگان طالبان در دوحه را آگاه کرده بود که هرگونه اقدامی از سوی آنها در خاک افغانستان که کارکنان ایالات متحده یا مأموریت آمریکا در آن کشور را به خطر بیندازد، با واکنش سریع و قوی ارتش آمریکا روبهرو خواهد شد.
جو بایدن همچنین گفت: «من تریسی جیکوبسون را مسوول اقدامات دولت در موضوع رسیدگی به کار انتقال و جابهجایی متقاضیان ویزای مهاجرتی ویژه افغانها و دیگر متحدان افغان کردم. قلب ما با همه مردان و زنان شجاع افغان است که اکنون در خطر هستند و ما همچنان درگیر کار تخلیه هزاران نفری هستیم که به نیروهای ما و خانوادههای آنها کمک کردند.»
بایدن در ادامه سخنانش گفت: «در طول بیست سال جنگ در افغانستان، آمریکا بهترین مردان و زنان جوان خود را به آنجا فرستاد و نزدیک به یک تریلیون دلار سرمایه گذاری کرد. بیش از ۳۰۰ هزار سرباز و پلیس افغان را آموزش داد و آنها را به تجهیزات نظامی پیشرفته مجهز کرد ... [اما] اگر ارتش افغانستان نمیتواند یا نمیخواهد کشور خودش را حفظ کند، حضور نظامی ایالات متحده یک سال یا پنج سال بیشتر تغییری ایجاد نمیکند و حضور بدون پایان آمریکا در میانهی درگیری داخلی یک کشور دیگر، برای من قابل قبول نیست.»
این سخنان رئیس جمهوری ایالات متحده در حالی ایراد میشود که از روز یکشنبه و همزمان با رسیدن طالبان به دروازههای کابل، شماری از رهبران جمهوریخواه و همچنین دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده و مایک پمپئو، وزیر خارجه او، عملکرد دولت بایدن در افغانستان را به شدت مورد انتقاد قرار داده بودند.
پیش از جو بایدن، امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه از عملکرد نیروهای نظامی فرانسه و همچنین ورود و خروج ارتش این کشور به افغانستان دفاع کرده بود.
روند خروج نیروهای نظامی ایالات متحده از افغانستان در سال ۲۰۱۱ م در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما آغاز شد. این پروسه در سالهای بعد با افت و خیزهایی ادامه یافت.
دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۹ گفتوگوهای صلح با طالبان را آغاز کرد. ایالات متحده پس از چندین دور مذاکره، با طالبان توافق کرد تا نیروهای خود را تا ماه مه سال ۲۰۲۱ از افغانستان خارج کند.
دولت جو بایدن اعلام کرد این روند تا ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۲۱ پایان خواهد یافت اما نظامیان ایالات متحده و دیگر کشورها، بسیار سریعتر نیروهای خود را از افغانستان خارج کردند.
این خروج پیش زودهنگام یا به قولی پیش از موعد میتواند یکی از دلایل اصلی سقوط بدون مقاومت شهرهای مختلف افغانستان و به خصوص کابل باشد که نیروهای نظامی و امنیتی افغانستان را غافلگیر کرد و نیورهای طالبان که در آمادگی بودند را تقویت کرد. مانند اتفاقی که در زمان پایان قیمومیت بریتانیا بر فلسطین اتفاق افتاد و یهودیها دو روز پیش از اعراب از تخلیه پادگانها و خروج نیروهای بریتانیایی باخبر بودند. بازی در زمان خروج نیروهای انگلستان از جزاریر سه گانه ایرانی تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسا (بومسا) قبل از اجرا توسط نیروی دریایی ایران لو رفت و نیروی دریایی شاهنشاهی ایران پیش از نیروهای شیخ نشین ابوظبی و قبل از خروج نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا وارد جزایر شدند.
سقوط بدون مقاومت پایتخت و هرج و مرج در فرودگاه بینالمللی کابل و به ویژه انتشار تصاویر سرگردانی و استیصال شهروندان پای پلههای هواپیما و سقوط افرادی که به امید فرار خود را به چرخهای هواپیما چسبانده بودند، افکار عمومی را در سراسر جهان جریحهدار کرده است.