مقایسه آرای باطله در ۴۲ سال گذشته
انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ شاهد رقابت دو نامزد باسابقه بود؛ محسن رضایی با تجربه حضور در انتخابات سالهای ۱۳۸۸ و ۱۳۹۲ وارد میدان رقابت با ابراهیم رئیسی شد که در دور پیشین از حسن روحانی شکست خورده بود.
اما با توجه به کاهش نرخ مشارکت در انتخابات آیا آرای این دو رقیب نشانه افزایش محبوبیت آنهاست؟
با اینکه محسن رضایی در نخستین حضور خود در رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸ موفق شد تنها ۶۸۱ هزار و ۸۵۱ رای معادل ۱.۷۳ درسد کل آرا را به خود اختصاص دهد ولی چهار سال بعد آرای او ۵.۷ برابر شد و به ۱۰.۵۸ درسد مجموع آرا رسید.
هر چند در جریان انتخابات سال ۱۴۰۰ تعداد آرای او ۱۲ درسد کاهش یافت ولی به دلیل کاهش نرخ مشارکت از ۷۳ به ۴۸.۸ درسد، سهم آرای او از ۱۰.۵۸ به ۱۱.۷۹ درسد افزایش یافته ولی نسبت به کل واجدان شرایط روندی نزولی پیدا کرده است.
اما ابراهیم رئیسی در دومین حضور متوالی خود در میان جمع نامزدهای انتخابات ریاست ایران نه تنها ۱۳.۲ درسد به تعداد آرای خود افزوده بلکه سهم او در مجموع آرای اخذ شده و نسبت به کل واجدان شرایط رای دهی افزایش یافته است. البته رشد نسبت آرای او به کل واجدان شرایط به دلیل کاهش نرخ مشارکت در انتخابات تنها تا ۲ واحد درسد صعود کرده است؛ در حالی که با افت نرخ مشارکت و اقبال عمومی پایین به سایر رقبای تأیید صلاحیت شده، سهم او از کل آرای اخذ شده از ۳۸ درسد به نزدیک ۶۲ درسد جهش کرده است.
تعداد بالای آرای باطله
اقبال عمومی پایین به سایر نامزدهای تأیید صلاحیت شده موجب شده تا تعداد آرای باطله در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ به رقم بیسابقه ۳ میلیون و ۷۲۶ هزار و ۸۷۰ رای برسد؛ جهشی که به باور تحلیلگران بیش از همه نمود اعتراض عمومی به پایین آمدن سطح رقابت و محدود شدن دامنه نامزدهای تأیید صلاحیت شده توسط شورای نگهبان بوده است.
مطابق آمار منتشر شده توسط وزارت کشور، سهم آرای باطله در مجموع رایهای اخذ شده در انتخابات ریاست جمهوری اخیر ۱۲.۹ درسد بوده است. پیش از این، بالاترین تعداد آرای باطله در جریان برگزاری انتخابات سال ۱۳۹۲ ثبت شده بود که تنها حدود یک میلیون و ۲۴۵ هزار رای بود.
از نظر درسد آرای باطله نسبت به مجموع آرای ماخوذه نیز بالاترین میزان با حدود ۴ درسد در دور نخست انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ رقم خورده بود.
بدین ترتیب در فاصله ۴۲ سال گذشته و از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۵۸ تا ۱۴۰۰، تعداد آرای باطله دو هزار و ۳۵۶ درسد افزایش یافته است؛
جهشی که به باور تحلیلگران گذشته از رشد نارضایتی عمومی میتواند ناشی از تنگتر شدن جدی معبر تأیید صلاحیت نامزدهای ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان باشد که در دور نخست انتخابات ریاست جمهوری موجودیت نداشت.