میزان مشارکت در حال حاضر ۳۶ درسد است
این پایینترین تخمین از مشارکت بر اساس نتایج ایسپا از شهریور سال گذشته است.
در جدیدترین نظرسنجی انجام شده توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) درباره میزان تمایل مردم به شرکت در انتخابات ریاستجمهوری، میزان مشارکت در حال حاضر (۶ خرداد ماه) ۳۶ درسد است که نسبت به دور پیشین (هفته قبل) ۷ درسد کاهش داشته است.
در این گزارش ایسپا متغیرهایی مانند محافظهکاری برخی از پاسخگویان در نظرسنجی تلفنی، تعداد پاسخگویانی که با پرسشگران همکاری نمیکنند و نسبت تقریبی مشارکت کسانی که گفتهاند احتمالاً در انتخابات شرکت خواهند کرد مؤثر است.
درباره میزان تمایل مردم به شرکت در انتخابات ۱۴۰۰ نیز، اعلام شد که ۳۷.۷ درسد کل پاسخگویان گفتهاند قطعاً در انتخابات شرکت خواهند کرد و ۷.۷ درسد گفتهاند بهاحتمال زیاد شرکت خواهند کرد.
از شهریور سال ۹۹ ایسپا به بررسی افکارعمومی در مورد شرکت در انتخابات پرداخته است. بر این اساس میزان مشارکت در دامنه ۳۶ تا ۴۳ درسد در نوسان بوده است. اما آخرین دور نظرسنجی که پس از اعلام تأیید صلاحیتها صورت گرفت، پایینترین میزان مشارکت در انتخابات را تخمین میزند.
در همین گزارش به میزان مقبولیت نامزدهای فعلی نیز اشاره شده است. بر این اساس ابراهیم رئیسی در حال حاضر در میان کسانی که حاضر به مشارکت در انتخابات هستند با ۴۳ درسد در صدر قرار دارد و نفر دوم محسن رضایی با ۳.۷ درسد است. در همین حال ۴۸ درسد همین افراد گفتهاند که هنوز نمیدانند به چه کسی باید رای بدهند.
نظرسنجی صدا و سیما
در نظرسنجی که در هفته اول اردیبهشت ۱۴۰۰ از طرف مرکز پژوهش و سنجش مرکز آمار صدا و سیما انجام گرفته است، تنها ۳۲.۸ درسد از مردم گفتهاند که قطعاً در انتخابات شرکت میکنند.
این موضوع زمانی مهم میشود که بدانیم در تمامی انتخابات قبلی صدا و سیما تمام تلاش خود را برای افزایش شور انتخاباتی و انگیزه مردم برای مشارکت انجام میداد و از انتشار آمارهای زیر ۵۰ درسد عموماً خودداری میکرد. با این حال این نهاد که رئیس آن از سوی رهبر جمهوری اسلامی منصوب میشود، این بار با صراحت اعلام کرد که میزان قطعی مشارکت در انتخابات حدود ۳۳ درسد است.
تحلیل اطلاعات موجود و تجربههای قبلی میگوید ۱۵ درسد مشارکت، رقم معقولی خواهد بود.
بنا به گفته رئیس ستاد انتخابات کشور «۵۹ میلیون و۳۱۰ هزار و ۳۰۷ نفر، کل واجدان شرایط شرکت در انتخابات ریاستجمهوری در ۱۴۰۰ هستند.» (الف ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰) پرسش این است که چند درسد از این جمعیت حدود شصت میلیون نفری در بیعت مشارکت خواهند کرد؟ این پرسش را با توجه به ۱. آرای مشارکت در بیعتهای گذشته، ۲. نظرسنجیها و نظرسازیهای موجود (از جمله نظرسنجیهای دستگاههای امنیتی؛ نظرسنجی سپاه تحت عنوان دانشگاه مریلند هنوز منتشر نشده است) و ۳. پایگاه اجتماعی جناحهای سیاسی موجود، میتوان پاسخ داد.
با توجه به میزان بالای نارضایی، عدم امکان پولپاشی و دادن پاداش و اضافه حقوق و ارزاق در ایام کارزارها بیش از ۷۵ درسد از مردم که زیر خط فقر زندگی میکنند به بیعت ۱۴۰۰ بیتوجه خواهند بود. بنا به نظرسنجی دولتی ایسپا ۶۸ درسد مردم گفتهاند که بیعت ۱۴۰۰ برایشان اهمیتی ندارد و اغلب آنها همان سه چهارم جمعیت زیر خط فقر هستند. مطمئناً یک موسسه دولتی نمیتوانسته این رقم را با توجه به تبلیغات حکومتی ساخته و پرداخته باشد، البته اگر میزان آن را پایین نیاورده باشد. از ۲۵ درسد باقیمانده اگر فرض کنیم ۱۰ درسد به اصلاحطلبان گرایش داشته باشند تنها ۱۵ درسد در بیعت شرکت خواهند کرد.
البته حکومت از همه ظرفیتها در مراحل مختلف برای رایسازی (با در اختیار داشتن میلیونها شناسنامه)، انباشتن صندوقها، تغییر ارقام در مرحله شمارش و تجمیع برخوردار است و رقم نهایی در حدود ۴۰ درسد اعلام خواهد شد. شورای نگهبان نیز اعلام کرده است که مشارکت پایین ناقض مشروعیت بیعت نخواهد بود. نظرسازیهای حکومتی و دولتی با هدف زمینهسازی برای مقبول افتادن یا مشروع جلوه دادن آمارسازیهای مربوط به آرای ریخته شده به صندوقها انجام میشوند.
هشدار نسبت به فروپاشی
پیش به سوی حکومت صامت
در عین حال پیام فضلینژاد روزنامه نگار در برنامه زنده صداوسیما نسبت به «مغز فرهنگی» حکمرانی هشدار داد و گفت: «جمهوری اسلامی در حال تبدیل به حکومت صامت است که حتا تکصدایی هم نیست.»
او در توصیف این اصطلاح چنین عنوان کرد که «حکومت صامت، حکومتی است که انرژی معرفتیاش تخلیه شده و هیچ ایده قدرتمند فرهنگی آن را پشتیبانی نمیکند.»
پیام فضلی نژاد روزنامهنگار و نویسنده کتاب «شوالیههای ناتوی فرهنگی»، طی سالهای اخیر به جناح راست حکومت تمایل پیدا کرده است.
همزمان با وخامت اوضاع همهجانبه در سطح جامعه و نیز ردصلاحیتهای گسترده شورای نگهبان، بر میزان هشدارهای درون حکومتی افزوده شده است.