مردم ممکن است از ترس کرونا رای ندهند
پشت کردن مردم به صندوق رای یک «مقصر محبوب» در میان مقامهای جمهوری اسلامی یافته است: کرونا.
کمتر از چهار هفته مانده به انتخابات ریاستجمهوری موضوع میزان احتمالی مشارکت در انتخابات هر روز به صورت جدیتری در فضای سیاسی ایران مطرح میشود.
حسن روحانی، رئیسجمهوری در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا مدعی شد که مشارکت پایین در انتخابات میتواند نتیجه هراس مردم از کرونا باشد و به همین دلیل، دولت او تلاش میکند تا شیوع بیماری را کنترل کند: «باید کاری انجام بدهیم که در ایام انتخابات یعنی یک هفته مانده به انتخابات شرایط آرامی از لحاظ کرونا داشته باشیم. اگر خدای نکرده در هفتههای اولیه خرداد مراعات نشود و بخواهیم پایان هفته دوم و هفته سوم خرداد با یک پیک جدید مواجه شویم معنی آن این است که نمیتوانیم انتخابات مطلوب و باشکوه داشته باشیم.»
گرچه امروز اعلام شد که موج چهارم کرونا در ایران از نقطه اوج خارج شده و آمار ابتلا رو به کاهش گذاشته است، ولی وزارت بهداشت همچنان از شیوع نوع جهشیافتهای که نخستین بار در هند مشاهده شده، ابراز نگرانی کرده است. این سویه هندی سرعت انتقال بالاتری دارد و مشکلات گستردهتری در بدن بیمار ایجاد میکند.
تداوم کرونا و سرعت پایین واکسیناسیون در ایران سبب شده تا مسوولان جمهوری اسلامی، دلیل اصلی شرکت نکردن مردم در انتخابات پیش رو را به ترس از ابتلا به کرونا منحصر بدانند. برای حسن روحانی هم شیوع کرونا و نگرانی از آن مهمترین دلیل در مشارکت پایین در انتخابات است: «مردم وقتی ببینند موج جدید شکل گرفته و این ویروس اوج گرفته، برای حضور در انتخابات دچار مشکل میشوند.»
مشارکت به معنای مشروعیت نیست
عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان در روزهای گذشته در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته بود که مشارکت پایین در انتخابات سبب مشروعیتزدایی از جمهوری اسلامی نمیشود: «مردم و نظام سیاسی همیشه تمایل دارند که میزان مشارکت بالا باشد. با این وجود، از منظر حقوقی و قانونی مشارکت پایین برای اعتبار و مشروعیت انتخابات هیچ مشکل حقوقی ایجاد نمیکند. مشروعیت نظام حتا با وجود مشارکت پایین در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ زایل نمیشود.»
کارزار رای بی رای
شورای نگهبان اعلام کرد نام کسانی که برای شرکت در انتخابات ۱۴۰۰ احراز صلاحیت شدهاند، بهزودی اعلام خواهد شد. پس از آن، وزارت کشور جمهوری اسلامی دو روز فرصت دارد نام این افراد را رسماً اعلام کند.
به موازات تلاش حکومت برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، گروههای مخالف حکومت با به راه انداختن کارزارهایی مردم را به تحریم این انتخابات فراخواندهاند.
در همین رابطه نامهای از سوی شماری از کنشگران سیاسی و مدنی در راستای تحریم انتخابات منتشر شده است. در این نامه که با عنوان "همآوا برای بایکوت انتخابات خرداد ۱۴۰۰" منتشر شده، از انتخابات پیشروی ایران به عنوان انتخاباتی "ساختگی و فرمایشی" یاد شده است.
امضاکنندگان این نامه میگویند که از طیفهای مختلف اجتماعی، از دگراندیشان تا وابستگان ادیان و باورهای مختلف بوده و خواستار "همآوایی" جامعه جهانی با مردم ایران در امر عبور از "حکومت ضدمردمی" به یک حکومت سکولار و متکی بر حقوق بشر هستند.
در این نامه بر گذار خشونتپرهیز از حکومت ولایی تأکید شده است. امضاکنندگان این نامه از جامعه جهانی درخواست کردهاند تا از معامله و توافق با حکومت جمهوری اسلامی پرهیز کنند و با مردم ایران در مسیر عبور از این حکومت همدلی داشته باشند.
امضاکنندگان این نامه خواستار برکناری رهبری و برگزاری رفراندوم با هدف "انحلال قانون اساسی جمهوری اسلامی" شدهاند.
از سوی دیگر، گفته میشود که شماری از خانوادههای جانباختگان اعتراضات اخیر ایران و همچنین خانواده قربانیان حملات موشکی سپاه به هواپیمای مسافربری اوکراینی نیز خواستار تحریم انتخابات ۱۴۰۰ ایران شدهاند.