فیل برجام در تاریکی گراند هتل
واشنگتن میخواهد از تحریمهای غیرهستهای برای مهار برنامه موشکی و دخالت منطقهای ایران استفاده کند.
دولت بایدن و مجموعه اعضای اروپایی برجام فکر میکنند احیای برجام فقط سنگ اول از یک ساختار حقوقی است که میتواند با یک سری اقدامات دیگر- ولی خارج از توافقنامه برجام- تقویت یا تکمیل شود. این نظر اکثریت دموکراتهایی است که در ساختار دولت بایدن و جهتگیری سیاست خارجی آمریکا نقش دارند. جمهوری خواهان بر بخشهای دیگری از «فیل برجام» دست میگذارند و مواضعی در جهت عکس دموکراتها اختیار میکنند.
ایران حاضر نیست هیچگونه شرط و شروط جدیدی به متن برجام افزوده شود و به خوبی آگاه است که توافق برجام به صورت انتزاعی، معنی ندارد. خواه در داخل برجام و یا خارج از آن، مسائلی وجود دارد که اگر حل نشود، در نهایت برجام را به بنبست خواهد کشاند.
آمریکا فکر میکند در داخل برجام هیچ ممنوعیتی وجود ندارد که بر اساس آن نتوان ایران را به دلیل سایر اقداماتش که مورد توجه مخالفان منطقهای و خارجی و حتا اپوزیسیون خارج از کشور است، تنبیه کرد. به عبارت دیگر، اعاده برجام و بازگشت ایران به شرایط عادی به این معنی نیست که امضاکنندگان برجام نتوانند ایران را به علت سایر اقداماتش مورد سوال و جواب قرار دهند یا علیه آن به اقدامات تنبیهی دست بزنند.
مجموعه غرب معتقد است ایران در امنیت منطقه اخلال ایجاد میکند و با حمایت از گروههای نیابتی، در امور سایر کشورها از جمله عراق، لبنان، سوریه، اسرائیل، عربستان سعودی و یمن مداخله و از مخالفان سیاسی و شبهنظامی کشورهای همسایه حمایت میکند تا علیه دولتهای قانونی خود اقدام کنند.
این ایراد از بُعد دیگری هم برای بخشی از مردم ایران و اپوزیسیون رژیم جمهوری اسلامی که معتقدند اگر ایران چنین سرمایههایی را در داخل به کار اندازد، نابسامانی اقتصادی پایان مییابد و رفاه مردم تأمین میشود، مورد توجه و تأیید است. برای این گروهها، شعار «نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران!» به بهترین وجه وضعیت موجود را توصیف میکند.
حلقه مرکزی قدرت در ایران، بقای خود را در وجود «دشمن» میبیند و علاوه بر اینکه برای خود مشروعیت مذهبی قائل است، تصور میکند مأموریتی الهی دارد تا ایدئولوژی اسلامی را با ذرهبین شریعت اسلامی که به زعم آنان نگرش شیعی است، اشاعه دهد و هر آنچه که غیر از آن است را غیراسلامی بداند.
قضیه توافق اتمی تا حد زیادی به داستان «فیل در تاریکی» و «فیل و نابینایان» شباهت دارد که در آن، هر کس با حس کف دست خود، به توصیف فیل میپردازد.