پي آمدهاي منطقه یي بهار عربي

آن چه كه در ايران طي اين سي و سه ساله به طور اخص و در طول تاريخ ايران به صورت عام و كلي روي داده و مي دهد بر تمامي منطقه و حتا جهان تاثير گذار بوده و هست و بدون شك در آينده نيز تاثير گذار خواهد بود.
پس براي تحليل و يا تفسير يك روي داد نبايستي تنها به همان موضوع نگريست و به بررسي صرف آن بسنده كرد. به ويژه در جهان امروز كه در دوره ی ارتباطات قرار دارد كوچك ترين روي دارد در گوشه يي از جهان مي تواند بر تمامي گيتي و يا گوشه ی ديگري از آن اثر گذار باشد. پس مي توان اين چنين در نظر گرفت كه براي واكاوي آن چه كه به بهار عربي شهرت پيدا كرده است بايستي روي دادهاي اثر گذار و اثر پذير پيرامون، قبل و بعد از آن را نيز مورد موشكافي قراد داد.
سال گذشته سال پيروزي جنبش هاي مردمي بود كه در كشورهاي عرب و عرب زبان به بهار عربي مشهور شد و تا مدت ها در صدر اخبار جهاني قرار گرفت.

جداي از اين كه هر كدام از اين روي دادها چگونه شروع شد و چه مسيري را طي كرد و چگونه پايان پذيرفت يك اثر بسيار مهم در منطقه ي خليج فارس از خود به جاي گذاشت. تاثيري كه در روزهاي گذشته اثرات آن در پيمان صلح ما بين گروه هاي فلسطيني حماس و فتح و پيماني كه ما بين افغانستان و پاكستان در ارتباط با تقابل و تعامل با طالبان صورت پذيرفت و جلوتر از آن در اعزام ناظران اتحاديه ي عرب به سوريه نمود پيدا كرد.
همان طور كه پيش تر نيز نگارنده به آن اشاره كرده بود واگذاري تصميم گيري هاي منطقه يي به سازمان ها و اتحاديه هاي منطقه يي بود كه از سوي ناتو به صورت مستقيم و شوراي امنيت سازمان ملل به صورت غير مستقيم صورت گرفت. اين روي داد با واگذاري تصميمات سياسي در قبال بحران ليبي به تركيه و سپس قطر رهبر دوره يي اتحاديه ي عرب در بسياري از امورات و موارد مورد منازعه واگذار سبب شد تا برای نخستين بار تجربه ي جدي اين اتحاديه در زمينه
ي تصميم گيري ها و تعاملات منطقه ي عرب رخ دهد.
در حقيقت اتحاديه ي عرب با رساندن جنگ افزار، پول و كمك هاي سياسي به شوراي انتقالي ليبي نخستين آزمون خود را برای كمك و هم راهي با ناتو انجام داد. تجربه ي يك جنگ داخلي شش ماهه، خرابي ها، كشته شدن مردم بي دفاع و انبوه جنگ افزارهاي به جا مانده در دست مردم كوچه و بازار پس از اتمام جنگ و انقلاب مسلحانه باعث شد كه اين اتحاديه به رهبريت و ابتكار عربستان و در مورد يمن به شورت دیگری عمل کند و پيش از آغاز يك جنگ تمام عيار داخلي ديگر در محدوده ي سياسي اتحاديه و جهان عرب و با فرو نشاندن درگيري هاي منطقه يي و كوتاه مدت خياباني كه گه گاه رخ مي داد، علی عبدالاه صالح را با دادن مصونيت سياسي و قضايي وادار به استعفا و عذر خواهي و خروج از كشور یمن كند و يا اقدام نيروهاي نظامي عربستان در مورد بحران بحرين و 
تحت پيمان سپر دفاع جزيره سبب شد تا در مورد سوريه بسيار پخته تر عمل كند.
در حقيقت اتحاديه ي عرب به رياست كشور قطر در اقدام گام به گام و سنجيده در مورد بحران سوريه نشان داد كه تا چه اندازه از موضوع ليبي، بحرين و يمن درس گرفته است. تا آن جا كه گشودن دفتر طالبان، آغاز مذاكرات صلح افغانستان و پيمان گروه هاي فلسطيني نيز به اين اتحاديه و در حقيقت به دوحه واگذار شد. شايد اگر اين روند به همين صورت پيش رود در آينده يي نه چندان دور و نه چندان نزديك لقب سویيس خاورميانه را كه روزگاري از آن لبنان بود به قطر دهند. كشوري با منابع سرشار نفت و به ويژه گاز، داشتن كناره هاي زیبای خليج فارس براي گردش گري، داشتن شبكه ي خبري معتبر 
الجزیره براي جهانيان و تبديل شدن به كشور پيش گام صلح و زمينه سازي براي تبديل شدن به جزيره ی امن براي جهان.
اما اين تنها يك روي سكه است. روي ديگر آن قدرت نمايي اتحاديه ي عرب براي سه كشوري است كه در محدوده و منطقه ي خاورميانه عرب و عرب زبان نيستند. يعني قدرت نمايي اتحاديه عرب و نيروي باز دارنده ی احتمالی آن در برابر كشورهاي ايران، تركيه و اسرایيل كه به صورت تاريخي چه از نظر نظامي، چه از نظر نژاد، چه از نظر مليت و فرهنگ و چه از لحاظ سرمايه هم واره در تقابل و گه گاه در تعامل قرار داشته اند. نيروي باز دارنده يي كه افزون بر ايجاد قدرت باز دارندگي براي افزايش قدرت چانه زني براي اعضاي اين اتحاديه که در حقیقت اهرم فشاري است براي جهان غرب و سازمان ملل جهت تحت فشار قرار دادن كشورهاي نام برده و در حقيقت روسيه. نفوذ اين اتحاديه و ميان جي گري براي برقراري صلح در دو كشور افغانستان و پاكستان كه از دير باز دست كم بخش جدا ناشدني از جغرافياي فرهنگي ايران و هندوستان بوده و امروز راهي را مي روند كه شايد اين دو كشور هم سفر آن ها نباشند.