اردوغانیسم راهی برای سقوط ترکیه
بهادر میرحسینی
رجب طیب اردوغان دبیر کل حزب عدالت و توسعه، نخست وزیر اسبق و رییس جمهور فعلی ترکیه که در محلات فقیر نشین و پایین دستی استامبول زاده و بزرگ شد و روزگاری شهردار بود و حتا به دلیل مسایل سیاسی بازداشت شد.
پس از اتمام دورۀ ریاست جمهوری عبدالله گل در انتخابات پارلمانی و پس از پیروزی حزب مطبوعش از سوی پارلمان ترکیه به عنوان رییس جمهور و وزیر امور خارجۀ دولتش به عنوان نخست وزیر جدید انتخاب شد.. انتخاباتی که کردهای ترکیه زیر عنوان یک حزب کردی توانستند بیش از 10 درسد آرای مجلس ترکیه را از آن خود کنند.
اردوغان (اردوان) پس از این پیروزی اقدام به تغییر قانون اساسی کرد و در یک همه پرسی با کسب آرای لازم و رای نمایندگان و پارلمان آن را به صورت قانونی تغییر داد..
بعد از آن تعدادی از سران و درجه داران ارتش را از کار برکنار و حکم بازنشستگی آنها را صادر کرد.
در مرحلۀ بعدی نیز تعدادی از درجه داران دیگر را به ظن دست داشتن در طرح یک کودتا بازداشت و روانۀ زندان کرد.
در حقیقت یکی از نکات اصلی تغییر یافته در قانون اساسی ترکیه حق داشتن کودتا توسط ارتش در صورت لزوم مانند دور شدن از نظام سکولار و لاییسیته در نظام سیاسی آن بود.
وی با این کار ارتش را از پارلمان بیرون، آنها را از خیابان جمع آوری و روانۀ پادگان ها کرد.
سپس تظاهر کنندگان را سرکوب و حتا دستور داد تا پدر و مادر یکی از کشته شدگان میدان تقسیم را هُو کنند.
چند ماه پس از انتخابات جدید و زود هنگام پارلمانی اقدام به دستگیری تعدادی از سران مخالف حزب رقیب و به گفتۀ وی اسلام گرا به رهبری عبدالله گلن و تعدادی از فعالین سیاسی و نیروهای درجه دار پلیس را یا بازداشت و یا از کار بی کار کرد.
انفجار انتحاری در آنکارا و کشته شدن تعداد زیادی از شهروندان ترکیه به ویژه هواداران احزاب سیاسی کرد و به گفتۀ برخی از فعالین سیاسی و روزنامه نگاران ترکیه که اردوغان و سران امنیتی و حزبیهای وی از آن خبر داشته؛ سبب این شد که مردم ترکیه برای رهایی از تبدیل شدن ترکیه به کشوریی مانند عراق و سویه به حزب حاکم رای دهند و اینبار نیز حزب عدالت و توسعه هر چند با رای کمتر پیروز میدان و وی این بار نیز به عنوان رییس جمهور ترکیه انتخاب شود.
رییس جمهوری که از پی همه پرسی قانون اساسی اختیاراتش به صورت چشمگیری افزایش یافته بود.. و از اختیارات یار دیرینش یعنی نخست وزیر سابق و فعلی کاسته شود.
اردوغان اینبار نیز وعدۀ تغییر قانون اساسی و به احتزاز درآمدن پرچم سبز عثمانی بر سر در خانهها را داده بود.
افشای فساد مالی اردوغان و یارانش توسط روزنامههای ترکیه پیش از انتخابات که به اعتراضات میدان تقسیم نیز دامن زده و به فساد جعبۀ کفش مشهور شده بود سبب شد تا وی هم پیش از انتخابات و هم پس از آن فضای رسانهیی ترکیه را محدود و مسدود کند.
دستگیری دوبارۀ چندین تن از نیروهای پلیس، بازداشت تعدادی از روزنامه نگاران و شایعات پنهان و علنی حمایت وی از داعش به ویژه در سوریه، بیش از پیش از وی چهرهیی ساخت که در پس نقاب مردی قرار دارد که با وجود اسلامی بودن و محجبه بودن زنان خانواده و حزبش مانند غربیها و سکولارها لباس میپوشد و حرف میزد.
در حقیقت دورۀ نخست وزیری اردوغان مانند دورهیی برای خیز برداشتن وی بود تا به اهدافی دست یابد که پست ریاست جمهوری تنها یکی از وسیلهها و راههای رسیدن به آنها محسوب میشود.
مخالفت علنی دولت وی با رهبر احزاب سیاسی کرد و اعلام پایان مصالحه از سوی عبدالله اوجالان رهبر کردهای ترکیه و آغاز درگیریهای مسلحانه در مناطق کردنشین و خط و نشان کشیدن وی برای کردهای سوریه که جانانه جلوی نیروهای تندروی اسلامی مانند جبهۀ النصره و به ویژه داعش بر خلاف ترکمانان سوریه ایستادگی میکنند، دارای یک سری پیام و یا به قول برخی سیگنالهایی است که نشان از محدودیت دوبارۀ کردها در خاک ترکیه دارد.. شایعاتی در مورد همدستی اردوغان با خلافت اسلامی داعش و ارسال کمکهای نظامی و مالی و باز گذاشتن مرزهای ترکیه برای عبور نیروهای هوادار داعش در سوریه، کمک به قاچاق، خرید و فروش نفت توسط پسران و داماد اردوغان، پیش از آغاز یورش نیروی نظامی روسیه به مواضع مخالفان اسد در سوریه نیز بیش از پیش از چهرۀ
پنهان وی را نمایان کرد.
سقوط هواپیمای روسی توسط نیروی هوایی ترکیه و سقوط آن در خاک سوریه و خط و نشان کشیدن پوتین و اردوغان برای یکدیگر ترکیه را وارد فاز جدیدی از نظام سیاسی و دیپلماتیک کرده است، که منجر به افشاگریهایی توسط رسانههای روسیه علیه وی و به ویژه پسران وی شده است، که به مراتب با سران داعش و به ویژه ابوبکر البغدادی رهبر مجروح داعش در یک عملیات موشکی توسط ارتش عراق که در بیمارستانی در ترکیه مورد مداوا قرار گرفته، ظن بیشتری را متوجه وی کرده است.
یعنی احیای امپراتوری و حتا خلافت عثمانی توسط حزب اسلامی میانه روی عدالت و توسعه.
برخی از سران مدرنیزه کردن ترکیه توسط مصطفا کمال یا همان آتاتورک که از ترکهای متولد بخش یونانی عثمانی بود را سبب رشد و قدرت گیری جریاناتی مانند اردوغانیسم میدانند.
یعنی بر خلاف تصور وی به جای رشد چشمگیر بخش اروپایی ترکیه یعنی استانبول مرکز بخش آسیایی آن یعنی آناتولی شده است.
رشد اقتصادی و پولدار شدن مسلمانان معتقد آناتولی سبب قدرتگیری بیش از پیش اردوغانیسم میشود.
کاهش ورود گردشگران خارجی به ترکیه از دو سال پیش به این سو و به ویژه از زمان سرد شدن روابط روسیه و ترکیه که ریشههای تاریخی آن نیز به دوران عثمانی، جنگ جهانی اول و جنگ سرد برمیگردد، بیش از پیش سبب کاهش قدرت اقتصادی ترکیه که یکی از راههای اصلی آن گردشگری میباشد شده است.