انتخابات ریاست جمهوری تونس؛ رقابت شدید اسلامگرایان و لیبرالها
دومین انتخابات ریاست جمهوری تونس پس از انقلاب ۲۰۱۱ این کشور در شرایطی در حال برگزار شد که تأثیر مشکلات اقتصادی و سردرگمی رای دهندگان برای انتخاب نامزد اصلح از شاخصههای آن است.
انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در تونس به عنوان مهد بهار عربی ساعت 8 به وقت محلی شروع شد و دومین انتخابات ریاست جمهوری از زمان انقلاب در این کشور در سال ۲۰۱۱ محسوب میشود. آنگونه که رسانهها گزارش دادند؛ دهها نفر از رای دهندگان قبل از اینکه در حوزههای رای گیری باز شود در مقابل آن صف کشیده بودند تا نامزد مورد نظر خود را به کاخ کارتاژ بفرستند.
2 نامزد از ۲۶ نامزد از عرصه کنار کشیدند که این 2 نامزد محسن مرزوق و سلیم الریاحی بودند که به نفع عبدالکریم الزبیدی کنار رفتند.
۲۴ نامزد در عرصه حضور داشتند که در میان نامزدهای مذکور اسامی 2 زن وجود دارد که عبیر موسا، رییس حزب الدستوری الحر و سلمه اللومی، وزیر پیشین گردشگری و رییس حزب امل هستند. یوسف الشاهد، نخست وزیر کنونی و رییس جنبش تحیا تونس، عبدالفتاح مورو، رییس موقت پارلمان و نامزد جنبش اسلامی النهضه، عبدالکریم زبیدی، وزیر کنونی دفاع و نامزد مورد حمایت جنبشهای ندای تونس و آفاق تونس، المهدی جمعه، نخست وزیر سابق و رهبر حزب جایگزین تونسی، المنصف المرزوقی، رییس جمهوری سابق و رهبر جنبش اراده تونس، حمادی الجبالی، نخست وزیر اسبق، الهاشمی حامدی، بنیانگذار جنجالی جریان محبت، حمه الهمامی، رهبر جبهه مردمی، نبیل القروی، رهبر حزب قلب تونس از شاخصترین نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری پیش رو به شمار میآیند. این در حالی است که محمد عبو، رهبر جریان دموکراتیک، لطفی مرایحی، دبیرکل اتحادیه مردمی جمهوری، عبید البریکی، دبیرکل جنبش تونس به پیش، سعید العایدی، رهبر حزب فرزندان میهن، المنجی الرحوی، نامزد حزب ملی گرایان دموکرات، الیاس الفخفاخ، نامزد انجمن دموکراتیک برای کار و آزادی، سیف الدین مخلوف، نامزد ائتلاف کرامت به همراه الناجی جلول، وزیر اسبق آموزش و پرورش و رییس مرکز پژوهشهای راهبردی تونس، عمر منصور، وزیر اسبق دادگستری نیز از دیگر چهرهها بودند.
تدابیر ویژه امنیتی همزمان با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری تونس
نیروهای امنیتی در مراکز رای گیری مستقر شدند و حضور ملموسی در اماکن عمومی داشترند و مقررات ویژهیی برای عبور و مرور وسایل نقلیه اعمال شده بود. همچنین خودروهای آتش نشانی و آمبولانس در محلهای خاصی در شهرها مستقر شدند. نیروهای نظامی تونس تدابیر امنیتی خود را در مرزهای زمینی و دریایی این کشور افزایش دادند و مراکز دیپلماسی و حساس در تونس تحت نظارت نیروهای امنیتی در آمد.
در همین حال وزارت کشور تونس اعلام کرد: دست کم 70000 نیروی امنیتی این کشور وظیفه تأمین امنیت انتخابات ریاست جمهوری را برعهده داشتند.
در مجموع ۱۵۹ واحد ضد تروریسم در حالت آماده باش بودند و در موارد اضطراری با حمایت بالگردها وارد عمل میشدند.
1550 نفر بر انتخابات ریاست جمهوری تونس نظارت داشتند که از جمله آنان میتوان به ناظرانی از آمریکا، اروپا و هیأتی از پارلمان عربی متشکل از نمایندگان کشورهای مصر، مغرب، لیبی، عمان، عراق و بحرین، نمایندگانی از اتحادیه آفریقا و سازمان ملل اشاره کرد.
در همین حال، هیأت عالی انتخابات تونس اعلام کرد: انصراف هریک از نامزدها به نفع دیگری تأثیری در انتخابات و شمارش آرا به نفع نامزد مورد نظر ندارد.
این هیأت با اشاره به برگزاری انتخابات در خارج تونس در روزهای جمعه و شنبه ۲۲ و ۲۳ شهریور ماه گفت: 386053 تونسی دارای شرایط رای دادن بودند.
زمان بسته شدن مراکز رای گیری و اعلام نتایج اولیه انتخابات ریاست جمهوری تونس
7 میلیون تونسی میتوانند در انتخابات شرکت کنند و رییس جمهور آینده خود را انتخاب نمایند. مراکز رای گیری در ساعت ۱۷ به وقت محلی در همه استانها به جز برخی مراکز رای گیری در مرزهای غربی این کشور که به دلایل امنیتی 2 ساعت زودتر بسته شد. شمارش آرا در مراکز رای گیری خواهد بود و اعلام نتایج اولیه در ۱۷ سپتامبر اعالم شد.
قدر مسلم آن است که تجربه انتخابات در تونس تجربه مهمی در روند دموکراسی در کشورهای عربی است. بر اساس قانون اساسی تونس اختیارات مربوط به
امنیت، دفاع و سیاست خارجی به رییس جمهور داده میشود.
فضای مبهم و سردرگمی رای دهندگان برای انتخاب نامزد اصلح
اما درباره فضای این انتخابات، تحلیلگران بر این باورند که فضایغبارآلود است و به درستی نمیتوان احتمال داد که چه نامزدی برنده خواهد شد. زیاد کریشان فعال رسانهیی تونسی در اینباره گفت: تونس نه در سال ۲۰۱۹ نجات خواهد یافت و نه غرق خواهد شد. تونسیها اسلامگرایان و سپس میانه روها را آزمودند و شاید ماجراجویی کنند یعنی گزینههای دیگر را هم بیازمایند اما اصول دموکراسی تغییری نخواهد کرد.
سایه مشکلات اقتصادی، تورم و بیکاری
به اعتقاد ناظران امور تونس از زمان انقلاب در سال ۲۰۱۱ نتوانسته است که از حیث اقتصادی به موازات سیاسی حرکت کند. همچنان بحرانهای اقتصادی در برابر دولتهای متوالی وجود دارد به ویژه تورم و بیکاری سبب شده است که جوانان از سیاست متنفر شوند.
اوج بحران سیاسی به اعتقاد تحلیلگران در دوره دولت یوسف الشاهد بوده است که سبب اعتراضات تونسیها شده است و آنها خواهان بازنگری در سیاستهای اقتصادی و بهبود قدرت خرید هستند.
این در حالی است که اوضاع امنیتی در تونس بهبود یافته است. به هر حال دربارهی انتخابات تونس از نگاه تحلیلگران هر احتمالی وجود داشت. به هر حال اوضاع کمی پیچیده به نظر میرسد. تونسیها به نوعی سرگردان بودند که چه نامزدی را انتخاب کنند و از خود میپرسند که کدام نامزد بهتر است که البته این به علت ناتوانی احزاب و عدم فعالیت درخور آنهاست. در این میان برخی شانس حزب النهضه را بیشتر میدانند
رقابت شدیدی میان جریانهای اسلامگرا و لیبرال وجود دارد. النهضه تونس کارزار انتخابات ریاست جمهوری در تونس را بسیار مهم میداند. در مقابل برخی بر این باور هستند که دموکراسی پیروز واقعی انتخابات است و زمان تک حزبی گذشته است.
از سوی دیگر پایگاه العربی الجدید در گزارشی با عنوان پول در انتخابات و دخالتهای مشکوک امارات به نگرانی تونسیها از تأثیر پولهایی که در تبلیغات نامزدها خرج میشود به ویژه تأثیر امارات در انتخابات تونس، پرداخته است.
پولهایی که تاجران و ثروتمندان برای نامزدهای خرج میکنند نگران کننده است و تونسیها نگران تبعات منفی پول سیاسی داخلی و خارجی هستند.
حمادی الجبالی نامزد مستقل از تأثیرات پول سخن گفت و اینکه امارات حاکمیت تونس را نقض میکند.