جشن سده از جشن آیینی تا جشن ملی
جشن سَده یک جشن ایرانی است که در آغاز شامگاه دهم بهمن ماه، یعنی روز مهر از ماه بهمن، برگزار میشود.
در شامگاه دهمین روز یا آبان روز از بهمن ماه با افروختن هیزمی که مردمان، از روزهای پیشین در مرکز شهر یا آبادی یا بر بلندی کوهستان گرد آوردهاند، این جشن آغاز میشود.
در اشارات تاریخی این جشن همیشه به شکل دستهجمعی و با گردهمایی همه مردمان شهر و محله و روستا در یکجا و با برپایی یک آتش بزرگ برگزار میشده است؛ مردمان در گردآوردن هیزم با یکدیگر مشارکت میکنند و بدین ترتیب جشن سده، جشن همکاری و همبستگی مردمان است. زرتشتیان استانهای کرمان، یزد، فارس و دیگر استانها از دیرباز این جشن را برگزار میکردهاند؛ امروزه به جز این شهرها در روستاهای اطراف میبد و اردکان، بافت، بردسکن، طبس (روستای پیرحاجات) و حتا در برخی کشورهای خارجی مانند سوئد، آمریکا و استرالیا ایرانیان با گردآمدن در یک نقطه از شهر یا روستا در کنار هم آتشی بسیار بزرگ میافروزند و به نیایشخوانی و سرودخوانی و پایکوبی میپردازند؛ گفتنی است بزرگترین وباشکوهترین جشن سدهی جهان در کرمان هر ساله برگزار میشود؛ همچنین در تقویم اصلی و جدید زرتشتیان این روز را آبان روز نامیدهاند.
این جشن در تقویم جدید زرتشتیان مصادف با مهر روز از بهمن ماه شده حال آنکه ابوریحان بیرونی و دیگر منابع آن را آبان روز گزارش کردهاند.
سده در روزگار جدید در شهرهای بسیاری برگزار میشود. هر ساله تصاویر و گزارشهایی در اینباره در خبرگزاریهای ایرانی منتشر میشود. دولت حسن روحانی رئیس جمهوری سابق هم با برگزاری این جشنها به صورت ملی روی خوش نشان داده بود. چنانکه در سال ۱۳۹۲ خورشیدی، شهردار یزد از این موضوع در جشن سده سخن گفت و تأکید کرد که، رویکرد دولت تدبیر و امید به سمت برگزاری جشنهای ملی مانند سده است و شاد بودن مردم یکی از هدفهای ما است. این جشن در شهرهای مختلف ایران از جمله ٍشیراز، یزد، اهواز، کرمان، کرج، رضوانیه، تهران، برگزار میشود.