شاه نعمت الله ولی، چهره‌ای رازآلود در پس روایت‌های گوناگون

شاه نعمت‌الله ولی با نام کامل سید نورالدین نعمت‌الله بن عبدالله بن محمد بن کمال‌الدین یحیا معروف به سید نورالدین شاه نعمت‌الله ولی  زاده۷۳۰ یا ۷۳۱ و درگدشته ۸۳۲ یا ۸۳۴، صوفی و عارف بود. سلسله نعمت‌اللهی منسوب به اوست.

شاه نعمت‌الله از اقطاب و عرفای سده‌ی ۸ و ۹ هجری است که طریقتی جدید در تصوف ایجاد کرد و پیروان سایر طریقت‌ها را نیز تحت تأثیر خود قرار داد. او از جمله شعرای تصوف ایران و قطب دراویش نعمت‌اللهی است. او در طریقه‌ی تصوف مؤسس سلسله‌ی مشهور نعمت‌اللهی است و در راه طریقت و سیر و سلوک مقامی بلند داشته ‌است و شیعی مذهب می‌باشد. که البته در برخی منابع از جمله حمید فرزام او را از اهل تسنن می‌دانند.
شاه نعمت‌الله ولی در سال ۷۳۱ ه ق متولد شد. او فرزندِ میر عبدالله ولی از بزرگان عرب بوده ‌است. نسبتِ او با نوزده نسل از طریق محمد باقر، به پیامبرخدا، محمد (ص) می‌رسد. ولادت او را برخی در شهر حلب عنوان کرده‌اند و عده‌ای از مورخین نیز وی را متولد کوهبنان در کرمان می‌دانند.
وی در سال ۸۳۲ (به روایتی ۸۳۴) در ماهان کرمان درگذشت و شمس الدین ابراهیم بمی، پدر سید طاهرالدین بمی، عارف نامیِ هم‌عصر شاه نعمت‌الله، از بم آمد و بر پیکر شاه ولی نماز خواند. مدتِ زندگانیِ شاه نعمت‌الله ولی ۱۰۴ سال ذکر شده ‌است و خود او تا ۹۷ سالگیِ خود را بیان داشته ‌است:
بنده را داد حیّ پاینده
نود و هفت سال عمر خوشی
پیکر وی در آرامگاه شاه نعمت‌الله‌ولی در شهر ماهان به خاک سپرده شده ‌است.
وی شاعر، عارف، ملاک، شیمی‌دان، جواهر شناس، مبارز سیاسی و از رهبران قیام علیه مغولان در خراسان بود.