پروپاگاندای چینی میگوید که اقتصاد این کشور در سال جاری ۴.۸ درسد رشد خواهد داشت. تحلیلگران خارجی حتا دیدگاه خوشبینانهتری دارند. گلدمن ساکس، رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) چین را ۵.۵ درسد برآورد کرده است.

کمیسیون بهداشت ملی چین در هفتم دسامبر از پایان سیاست «بهصفررسانی پویای کووید» حزب کمونیست سخن گفت. دیری نپایید که والاستریت ماشین خوشبینیاش را استارت زد. مورگان استنلی یک یادداشت تحقیقاتی منتشر نمود که در آن پیشبینی کرد سهام شرکتهای چینی نسبت به بازارهای نوظهور و هم‌تایان جهانی عمل‌کرد بهتری خواهد داشت.
از آن زمان، تحلیلگران مالی با دستپاچگی اعلام کرده اند که بازار سهام چین در سال جاری به رشد خود ادامه خواهد داد.
ممکن است بازار سهام چین برای مدتی افزایشی باشد، اما اوضاع اقتصاد این کشور بسیار وخیم تر از چیزی است که تحلیلگران تصور می کنند.
یکی از نکات محوری در این دیدگاه های خوشبینانه این است که چین با چه سرعتی همه گیری کرونا را پشت سر نهاده است.
وو زونیو، اپیدمیولوژیست ارشد مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها، در آستانه تعطیلات سال نوی چینی- که بهعنوان بزرگترین مهاجرت بشر در جهان شناخته میشود و از اینرو یک روی‌داد فراگیر محسوب میشود- اظهار داشت که ۸۰ درسد از جمعیت چین دستکم یکبار به کرونا مبتلا شده اند.
در پایان تعطیلات، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها گزارش داد که مابین ۲۰ تا ۲۶ ژانویه ۶،۳۶۴ مورد مرگومیر در بیمارستانها رخ داده است که تقریباً نیمی از تعداد فوتیهای هفته گذشته را شامل می شود.
موضع پکن این است که کرونا در حال حاضر به نقطه اوج خود رسیده و شیوع بیشتر آن بعید به نظر می رسد.
جای تعجب ندارد که سرمایهگذاران اینقدر شاداب هستند. آرامش ناشی از کرونا از این جهت اهمیت دارد که اقتصاد چین رشد خوبی را در پیش دارد.
سرمایهگذاران موفق بازار که مورد حمایت حزب کمونیست و دولت مرکزی چین هستند، استدلال میکنند که پایان محدودیت‎های کرونا- چین سختگیرانهترین قوانین را به مدت سه سال در دستور کار خود داشت- منجر به افزایش فزاینده هزینههای سرسامآور در امر خرید و فروش خواهد شد.
«مصرفکنندگان چینی که در جریان همهگیری در داخل خانههای خود حبس شده بودند، در یک سال گذشته بیش از ۲.۲ تریلیون دلار به حجم سپردههای بانکی خود افزودند که قطعاً باعث افزایش خرجکرد آن‌ها خواهد شد.» حتا بعضی این آمار را ۲.۶ تریلیون دلار اعلام کرده‌اند.
آیا توجیه بازار صعودی صحیح است؟ چهار دلیل برای تردید در استدلال فوق وجود دارد.
اول آن‌که آمارهای مربوط به کرونا در چین مورد تردید است. «تصویری که چین از پشت سر نهادن کرونا ارائه میکند، باعث شده که محققان خواهان اطلاعات بیشتری باشند.»
پکن از کشورهای جهان میخواهد باور کنند که SARS-CoV-2 - عامل بیماریزای همهگیری اخیر- در چین با سایر نقاط جهان تفاوت دارد. اگر این ادعا غلط باشد که قطعاً هست، در بهار سال جاری شاهد موجی از بیماری در چین خواهیم بود. محققان با مدلسازی از الگوی بیماری به این نتیجه رسیدهاند.
دوم حتا اگر چین طبق ادعاهای دولت از کرونا عبور کرده باشد، اقتصاد این کشور همچنان به دارایی های آن وابسته است که تقریباً ۳۰ درسد از تولید ناخالص داخلی کشور را شامل میشود. قیمتها و نرخ فروش از اواخر سال ۲۰۲۱ روند کاهشی داشته است. این امر باعث شد که پکن در اعطای وامهای پرخطر به توسعهدهندگان بزرگ، از جمله گروه اورگرند- که هم اکنون مقروض است- محدودیتهای بیشتری اعمال کند.
مسکن اهمیت بسزایی دارد، چرا که حدود ۷۰ درسد از ثروت طبقه متوسط را شامل میشود. وقتی قیمت ملک رو به افزایش بود، مردم اقتصاد چین را با خرید ملک تقویت کردند تا از فروش املاک به سود برسند یا از «اثر ثروت» بهره مند شوند؛ اثری که میگوید اگر مردم حس کنند ارزش داراییها افزایش مییابد، پول بیشتری برای آن خرج میکنند. اما نقطه مقابل اثر ثروت، رکود در مصرف است.
گروه رودیوم ماه گذشته در تحلیلی درباره چشمانداز اقتصادی چین گزارش داد: «رکود در بخش املاک جزء جداییناپذیر نیمه ابتدایی سال ۲۰۲۳ خواهد بود.» این یعنی شاهد کاهش تولید ناخالص داخلی در نیمه ابتدایی سال خواهیم بود.
سوم اقتصاد چین بسیار ضعیفتر از چیزی است که پکن ادعا میکند. اداره ملی آمار گزارش داده که تولید ناخالص داخلی چین در سال گذشته ۳ درسد رشد داشته است، اما این امر بسیار بعید به نظر می رسد.
آن استیونسون-یانگ از گروه تحقیقاتی جی گفت: «اقتصاد چین در واقع کوچک تر شده است. به نظر میرسد که اقتصاد ضعیف، مثل رکود املاک، خرجکرد مصرفکنندگان را کاهش داده است. بدبینی عمومی مردم باعث شده که بیش از حد انتظار تحلیلگران به فکر پسانداز باشند.»
چهارم آن‌که حکومت چین در جریان همه گیری تقریباً هیچ اقدامی برای اصلاح نقص ساختاری اقتصاد چین انجام نداد: اتکای بیش از اندازه به خرجکرد دولت که در دهههای اخیر منجر به ساختوساز بیش از اندازه و انباشت بدهی شده است. گرگوری کوپلی، رئیس انجمن بینالمللی مطالعات راه‌بردی اظهار داشت که «پایه و اساس اقتصاد چین از بین رفته و هرگونه خوشبینی درباره تغییر سیاستهای حزب کمونیست در مدیریت کرونا کوتاهمدت خواهد بود.»
در واکنش به پیام لیو هه، معاون نخستوزیر چین، در مجمع تازهتأسیس اقتصاد در داووس چنین نوشتند: «چین بازمیگردد.» شاید این‌طور باشد، اما چین به همان ساختار اقتصادی معیوب گذشته خود بازگشته است.
اندرو کولیر، تحلیلگر شرکای گلوبال سورس نوشت: «چین بسیار خوشبین است که در سال ۲۰۲۳ با عبور از محدودیت های کرونا شاهد یک تحول اقتصادی باشد. دولتهای محلی با کسریهای بودجه قابل ملاحظهای مواجه هستند، بسیاری از مردم به دلیل نگرانیهایی که در خصوص سلامت خود دارند به فکر پسانداز افتادهاند و رکود بازار املاک بر اندوخته های بازنشستگی مردم اثر گذاشته است.»
به گفته کولیر، که ساکن هنگ کنگ است، مصرف کنندگان ثروتمند ممکن است سراغ خرید کالاهای وارداتی گران قیمت بروند. از اینرو، تغییر چندانی در اقتصاد چین مشاهده نخواهد شد. کولیر معتقد است که اقتصاد چین تا سال ۲۰۲۴ رشد نخواهد کرد.
کوپلی، سردبیر سیاست های راه‌بردی دفاع و امور خارجه میگوید که «تحلیلگران خارجی در ارزیابی اقتصاد چین همواره درگیر خیالپردازی بودهاند. اما اکنون چشمانداز روشنی پیش روی اقتصاد نمی بینند.»
چین در سال ۲۰۲۳ یا ۲۰۲۴ وضعیت خوبی نخواهد داشت. خارجی ها یک بار دیگر در چین متضرر خواهند شد.