چهار گزینه اتحادیه اروپا برای کاهش وابستگی به گاز روسیه
«ما باید هر چه سریعتر وابستگیهایمان را کاهش دهیم.» این سخنان کلمنت بون وزیر امور اتحادیه اروپای دولت فرانسه است که در پاسخ به سوال خبرنگار در خصوص وابستگی اروپا به واردات انرژی از روسیه گفت.
بر اساس پیشنهاد کمیسیون اتحادیه اروپا، کشورهای این اتحادیه میتوانند تا ۲۷ سپتامبر امسال تا دو سوم از وابستگی خود به انرژی روسیه را قطع کنند و تا سال ۲۰۳۰ میتوانند به طور کامل بی نیاز از واردات انرژی از روسیه باشند.
اتحادیه اروپا هم اکنون ۴۰ درسد از نیاز گازیاش را با واردات گاز از روسیه تأمین میکند و این به معنای پرداخت مبلغی کلان به روسیه است. بر اساس برخی برآوردها اروپاییان روزانه ۱ میلیارد یورو بابت واردت انرژی به روسیه میپردازند.
وزیر امور خارجه آمریکا این موضوع را اینگونه توصیف کرده است: «با خرید گاز از روسیه، جنگ پوتین در اوکراین را تأمین مالی میکنیم.»
اما وابستگی اروپا به واردات انرژی از روسیه محدود به گاز نمیشود، روسیه تأمین کننده ۲۷ درسد نیاز وارداتی اروپا به نفت و همچنین صادر کننده ۴۷ درسد از نیاز اتحادیه اروپا به زغال سنگ است.
اما اتحادیه اروپا چگونه میتواند خود را از وابستگی به انرژی روسیه بینیاز کند؟ در اینجا ما به چهار گامی که اروپا میتواند در این مسیر بردارد، میپردازیم.
یک: تعامل بیشتر با سایر کشورهای صادرکننده گاز
کلمنت بون وزیر امور اتحادیه اروپا در دولت فرانسه، یادآور میشود که کشورهای اروپایی دارای درجات متفاوتی از وابستگی به گاز روسیه هستند، چندین کشور در اروپای مرکزی و شرقی، مانند اتریش یا رومانی، گاهی تا ۱۰۰ درسد به گازی که از روسیه میآید وابسته هستند، یا به عنوان مثال آلمان در موضوع تأمین انرژی «وابستهتر» از فرانسه است.
اتحادیه اروپا برای تنوع بخشی به واردات گاز خود میتواند از سایر تأمین کنندگان گاز بیشتری بخرد. در حال حاضر اتحادیه اروپا ۲۳ درسد گاز مورد نیازش را از نروژ، ۱۲ درسد را از الجزایر، ۶ درسد از ایالات متحده و ۵ درسد را نیز از قطر وارد میکند.
اما کار آنقدرها هم ساده نیست به طور مثال تولید گاز نروژ در حداکثر ظرفیت تولید است و الجزایر نیز در ابتدا باید تقاضای داخلی خود را برآورده کند.
دو: تنوع بخشیدن به انواع انرژی
کشورهای اتحادیه اروپا همچنین میتوانند سبد واردات انرژی خود را تنوع بیشتری ببخشند به طور مثال میتوانند به افزایش واردات گاز طبیعی مایع روی بیاورند یا گاز شیل، همینطور میتواند به فکر انرژیهای تجدیدپذیری مانند بیومتان باشد.
مثل مورد قبلی، این مورد نیز چندان ساده و سریع نیست، افزایش واردات گاز مایع از قطر و ایالات متحده میتواند در این شرایط گزینه جذابی برای اروپا باشد، اما قبل از هر چیز کشورهای عضو اتحادیه نیاز به داشتن زیرساختهایی برای دریافت و ذخیره سازی گاز مایع دارند و ساخت زیر ساختهای تازه کار زمانبری است.
سه: افزایش ذخیره سازی گاز برای زمستان آینده
اتحادیه اروپا برای زمستان امسال مشکلی نخواهد داشت و به قدر کافی ذخایر گازی دارد. اما این ذخایر اکنون ۳۰ درسد ظرفیت ذخایر کشورهای عضو اتحادیه است. کمیسیون اروپا در پی این موضوع است که ذخایر خود را تا اکتبر پیش روی به حداقل ۹۰ درسد برساند.
قیمت گاز در تابستان ارزانتر است و مصرف آن کمتر، کمیسیون میخواهد مطمئن شود که با افزایش ذخایر گازی در تابستان، زمستانی که در پیش روست مشکلی برای اعضا پیش نخواهد آمد. در زمستان امسال، بخش زیادی از ذخایر مصرف شد، با توجه به این موضوع و تهدیدهای روسیه مبنی بر قطع گاز، افزایش ذخایر میتواند دغدغه کشورهای عضو را کاهش دهد.
چهار: بهبود بهرهوری در مصرف انرژی
آخرین محور بهرهوری در مصرف انرژی است. کمیسیون اتحادیه اروپا میگوید: «بهرهوری در استفاده از سوختهای فسیلی [مانند گاز] در خانهها، ساختمانها، صنعت و تولید برق، موجب کاستن از مصرف گاز میشود.»
صوفی مریته، اقتصاددان فرانسوی میگوید: «ما نمیخواهیم که خانه یا محل کار خود را با نور شمع روشن کنیم. مسأله تنها بهرهوری بیشتر در مصرف انرژی است. به عنوان مثال، در خانهها با داشتن شیشههای دوجداره و رعایت مواردی از این دست میتوان دما را در ۲۰ درجه سانتیگراد حفظ کرد.»
برخی از کارشناسان و سیاستمداران نیز خواستار مصرف کمتر هستند. به عنوان مثال، کاهش تنها یک درجه سانتیگراد دما در خانههایی که با گاز گرم میشوند به اروپا اجازه میدهد تا در یک سال ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز صرفه جویی کند. رقمی که تقریباً ۱۰ درسد از واردات روسیه را شامل میشود.