عقبگرد بورس تهران و ریزش شاخص بازار سهام
شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در جریان معاملات روز سهشنبه با افت ۳۶ هزار و ۵۵۶ واحدی به پایینترین حد از زمان برگزاری مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوریِ ابراهیم رئیسی در ۱۲ امرداد ماه رسید.
در حالی که شاخص کل بورس تهران با آغاز روند برگزاری انتخابات ریاست جمهوری از اوایل خرداد ماه سیر صعودی به خود گرفت و در روز ششم شهریور با ثبت اوج یک میلیون و ۵۷۵ هزار واحدی به بالاترین سطح از آذرماه سال ۱۳۹۹ رسید ولی طی سه هفته گذشته در مجموع با افت ۱۸۴ هزار واحدی (۱۱.۷ درسدی) به سطح پیشین خود در معاملات ۱۲ امرداد ماه بازگشت.
ششم شهریورماه نرخ آزاد دلار آمریکا به ۲۸ هزار و ۲۵۰ تومان رسید؛ نرخی که ۱۵ اردیبشت ماه از ۲۱ هزار تومان نیز پایینتر رفته بود و تا پایان کار دولت حسن روحانی نیز تا سطح ۲۵ هزار تومان بالا رفته بود، تنها دو روز پس از رای اعتماد مجلس شوراش اسلامی به کابینه پیشنهادی ابراهیم رئیسی به بالاترین سطح از آبان ۱۳۹۹ صعود کرد.
بر همین اساس، برخی کارشناسان بازار سرمایه ایران معتقدند که افزایش نرخ دلار با دامن زدن به افزایش انتظارات تورمی موجب رونق دوباره بورس شد. اما این روند با مداخله بانک مرکزی در بازار ارز که در پی صدور دستور ابراهیم رئیسی مبنی بر لزوم افزایش ارزش پول ملی ایران رخ داد، نه تنها متوقف شد
بلکه موجب کاهش حدود هزار تومانی نرخ آزاد فروش دلار شد.
گذشته از این، تلاش دولت برای برقراری جریان عادی مبادلات اقتصادی با افغانستان و نیز توسعه روابط تجاری با کشورهای شرقی در چارچوب عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای چشمانداز رشد کوتاه مدت نرخ ارز را تیره کرد.
همچنین به باور برخی کارشناسان بازار سرمایه ایران، سهامداران با افزایش فشارهای بینالمللی برای از سرگیری مذاکرات وین با هدف لغو تحریمهای آمریکا نگران تأثیر حصول توافق تازه میان ایران و آمریکا بر کاهش بیشتر نرخ ارز هستند که در واقع به معنای پایین آمدن ارزش داراییهای شرکتهای بورسی و فرابورسی است.
این دسته از کارشناسان تأکید دارند که سهامداران بورس تهران با لحاظ تجربه برجام به این نتیجه رسیدهاند که تأثیر عملی لغو احتمالی تحریمهای آمریکا بر بهبود عملکرد شرکتهای بورسی در سریعترین حالت در بازهای میانمدت و حتا بلندمدت نمایان خواهد شد و لذا اثر کوتاهمدت آن تنها به صورت روانی در بازار ارز نمود خواهد یافت که به سرعت بر رکود معاملات سهام تأثیرگذار خواهد شد.
اما گروهی دیگر از کارشناسان بازار سرمایه ایران نیز دلیل دیگری را در افت اخیر شاخص بورس تهران تأثیرگذار میدانند. عواملی همچون آغاز گمانهزنیها در سطح دولت رئیسی برای تغییر مدیریت سازمان بورس و اوراق بهادار، بانک مرکزی و شرکتها و هلدینگهای بزرگ که به بیثباتی موقت در بازار سهام منجر شده است.
همچنین انتشار صورتهای مالی و گزارش عملکرد شرکتهای بورسی با پایان نیمه اول سال و پایان رشد جهانی قیمت مواد اولیه که بر رشد قیمت سهام برخی شرکتهای عضو بورس تهران تأثیر گذاشته بود، از دیگر دلایل کاهش شاخص بورس تهران عنوان میشود.
البته دستهای از کارشناسان نیز بر این باور تأکید دارند که تلاش دولت رئیسی برای مقابله با تورم از طریق قیمتگذاری دستوری محصولاتی همچون فولاد و سیمان موجب کاهش استقبال از خرید سهام شرکتهای تولید کننده شده است. همچنین به باور آنها نگرانی از افزایش نرخ بهره بانکی و نیز تلاش سهامداران حقیقی برای تأمین نقدینگی لازم برای مشارکت در عرضههای اولیه پرسود هم از دیگر دلایل افزایش صفهای فروش سهام در بورس تهران است.