بهادر میرحسینی

شناور خارک، بزرگ‌ترین کشتی نیروی دریایی ایران پس از آتش سوزی در حوالی بندر جاسک غرق شد.

به گزارش رسانه‌های حکومتی ایران این سانحه تلفات جانی نداشت و کارکنان شناور خارک نجات پیدا کردند. به گزارش صدا و سیما حریق در شناور خارک حدود ساعت ۲:۲۵ بامداد چهارشنبه آغاز شده بود.
در گزارش رسانه‌های ایران از شناور خارک به عنوان «یکی از شناورهای پشتیبانی آموزشی نیروی دریایی» نام برده شده است.
یک سال پس از اصابت موشک به ناوچه کنارک در جریان مانور نظامی ارتش در تنگه هرمز که به کشته شدن ۱۹ نفر و مصدوم شدن ۱۵ نفر دیگر منجر شد، روابط عمومی منطقه دوم دریایی جاسک از وقوع آتش‌سوزی در شناور آموزشی نیروی دریایی ارتش در بندر جاسک خبر داد.
بر اساس گزارش فارس، این آتش‌سوزی در ناو «خارک» در ساعات اولیه بامداد چهارشنبه رخ داده و تلفات جانی نداشته است اما عملیات مبارزه با حریق ادامه دارد. ناو خارک ۱۹ اردی‌بهشت‌ماه برای انجام «مأموریت آموزشی، اطلاعاتی و رزمی» راهی آب‌های آزاد شده بود.
هنوز علت این آتش‌سوزی اعلام نشده است و برخی گزارش‌ها در شبکه‌های اجتماعی به مصدوم شدن چند نفر از پرسنل این ناو اشاره می‌کند. اما گزارش خبرگزاری‌های رسمی حاکی از آن است که همه پرسنل سالم بوده و به ساحل منتقل شده‌اند.
این در حالی است که دو ماه قبل در ۱۷ فروردین‌ماه نیز گزارش‌هایی درباره انفجار در کشتی ساویز در دریای سرخ منتشر شد.
پیش از این وال استریت ژورنال از جنگ پنهان ایران و اسرائیل در دریاها خبر داده بود. براساس این گزارش اسرائیل ده‌ها کشتی حامل تسلیحات یا نفت که عمدتاً عازم سوریه بوده‌اند را هدف قرار داده است.
گزارش‌هایی نیز از هدف گرفته شدن کشتی‌های اسرائیلی از سوی سپاه منتشر شده است.
ایران و اسرائیل هیچگاه به طور رسمی مسوولیت حمله‌هایی از این دست را نپذیرفته‌اند. البته فرسودگی قطعات و تجهیزات به دلیل تحریم می تواند یکی از این دلایل باشد. زیرا دو سال پیاپی در روز ارتش رزمایش هوایی از سوی ارتش اجرا نمی شود.
ناو تدارکاتی خارک به مدت ۳۶ سال (تا سال گذشته) بزرگ‌ترین کشتی نیروی دریایی ارتش بود.
عصر روز سه‌شنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۰، دومین ناو بزرگ نیروی دریایی ارتش به علت انفجار در موتورخانه‌، در نزدیکی بندر جاسک دچار حریق شد؛ حریقی گسترده‌ که به بخش‌های مختلف از این ناو آسیب زد. این شناور سرانجام ظهر چهارشنبه پس از ۲۰ ساعت تلاش برای خاموش کردن آتش در آب‌های جاسک غرق شد.
ناو تدارکاتی خارک به مدت ۳۶ سال (تا سال گذشته) بزرگ‌ترین کشتی نیروی دریایی ارتش بود. ناوی که با مشایعت ناوچه البرز چند روز پیش بندرعباس را به مقصد آب‌های آزاد و خلیج عدن ترک کرد تا ضمن شرکت در مأموریت‌های سالیانه مبارزه با دزدی دریایی، گروهی از دانشجویان افسری نیروی دریایی ارتش را هم آموزش دهد؛ این دانشجویان به دنبال آتش‌سوزی در کشتی، شب گذشته به بندر جاسک منتقل شدند.
این نخستین بار است که انفجار در دیگ‌های بخار موتورخانه خارک، آتش‌سوزی گسترده نه تنها در آن محل بلکه در عرشه آن را نیز سبب شده است و باعث شد تا این ناو راهبردی و بسیار مهم نیروی دریایی ارتش از خدمت خارج شود. نیروی دریایی ارتش به علت کم‌بود بودجه با مشکلات تأمین هزینه تعمیرات بسیاری از شناورها و زیردریایی‌های خود مواجه است. امری که سبب شده است تا امروز هر سه فروند زیردریایی کلاس کیلو این نیرو یعنی طارق، نوح و یونس به علت انجام تعمیرات یا نبودن قطعات، از خدمت خارج باشند.
ناو خارک را دولت شاهنشاهی پهلوی خریداری کرد که در آن زمان از مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته در راستای تبدیل نیروی دریایی ارتش به یک قدرت بلامنازع دریایی منطقه غرب آسیا به شمار می‌رفت. تا پیش از ورود ناوبندر۲۳۱ متری مکران به خدمت نیروی دریایی ارتش در دی ماه ۱۳۹۹ که هم اکنون همراه یک ناوچه رزمی نیروی دریایی ارتش در راه ونزوئلا هستند، ناو تدارکاتی خارک در مأموریت‌های طولانی این نیرو در آب‌های آزاد، نقشی مهم ایفا می‌کرد.
کشتی خارک یک کشتی پشتیبانی و سوخت‌رسان و پشتیبانی، تدارکاتی ۳۳ هزارتنی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با شماره بدنه ۴۳۱ بود که در سال ۱۹۷۷ توسط کارخانه جات دریایی سوان هانتر به سفارش ایران در بریتانیا ساخته شد، خارک دو خواهر دیگر هم داشت پس از انقلاب هرگز ساخته نشدند. و با وقوع انقلاب، انگلیس از تحویل همان یک فروند هم طفره رفت اما با تلاش حقوقی مقامات ایرانی در ۱۹۸۴ و درست در خلال جنگ ایران و عراق و نبرد نفت‌کش‌ها به ایران تحویل داده شد. نام این کشتی از جزیره خارگ در خلیج فارس گرفته شده‌ است. این ناو تا قبل از ورود به خدمت ناو بندر مکران سنگین‌ترین شناور عملیاتی نظامی ایران بود و توانایی میزبانی ۳ فروند SH-3 sea king یا Bell-212 را داشت. ناو خارک پس از ناو بندر مکران دومین ناو بزرگ خاورمیانه است و با سیستم بخار آب حرکت می‌کند. برق آن از طریق ژنراتورهای با توان ۵۰۰ کیلو وات تأمین می‌شود. این ناو می‌تواند برق شهری مثل بندرعباس را با ژنراتورهای خود تأمین کند به‌طوری که با در مدار گرفتن تمام ژنراتورها و سیستم بخار می‌تواند به تولید برق ۶۰۰۰ کیلوات ساعت برسد. بخش زیادی از تجهیزات خارک طی سالیان اخیر توسط مهندسین نداجا بومی سازی و اورهال شده‌است و طی ارتقا های جدید حتا ۲ گاتلینگ نواخت بالا یا CWIS سامانه کمند برای دفاع هوایی لایه نهایی در جلو کشتی نصب گردیده بود.
این کشتی به همراه ناوشکن الوند در ۲۲ فوریه سال ۲۰۱۱ با وارد شدن به کانال سوئز و حرکت به سمت سوریه برای شرکت در یک مانور در آن کشور خبرساز شد. این اولین بار پس از انقلاب اسلامی ایران در ایران بود که کشتی‌های ایرانی از این کانال عبور می‌کردند.
این ناو بنا به دلیل نقص فنی در شامگاه ۱۱ خرداد ۱۴۰۰ دچارانفجار و آتش سوزی در دیگ بخار خود گردید و با وجود بیش از ۲۰ ساعت تلاش خدمه به دلیل گسترش آتش سوزی این ناو سحرگاه روز ۱۲ خرداد ۱۴۰۰ در مناطق کم عمق بندر جاسک آرمید.