بازار زیرزمینی مبادلات دلار
خرید و فروش تلفنی ارز رونق گرفت
دستورالعملهای بانک مرکزی راه را بر دلالان بازار ارز بسته است، آنهایی که روزهای متمادی نبض بازار را در چهارراه استانبول به دست گرفته بودند، حال اگرچه تلفنی معامله میکنند؛ اما ضررشان کم نبوده است.
بانک مرکزی برای ساماندهی بازار ارز تاکنون 11 دستورالعمل صادر کرده است؛ دستورالعملهایی که یک به یکشان هدفی را دنبال میکند و دامنهی عملکردشان از واردات تا صادرات و ارز مسافری و دانشجویی را در برگرفته است.
در هر یک از دستورالعملها، بانک مرکزی نقطهیی را هدف گرفته است تا نیازهای آن بخش را کم و بیش تأمین کند؛ اگرچه با برخی مخالفتها هم روبهرو شده است و به اعتقاد برخی کارشناسان، در برخی دستورالعملها، سختگیری بیش از حد دیده میشود؛ اما مسوولان بانک مرکزی میگویند که فعلاً، این بگیر و ببندها برای بازار آشفته ارز ایران لازم است.
واقعیت آن است که اکنون اعداد و ارقام قابل توجهی ارز در اختیار برخی از مردم و حتا دلالان قرار دارد و از سوی دیگر، تقاضاهایی هم هست که فعلاً یا دستورالعمل مرتبط با آنها از سوی بانک مرکزی اعلام نشده است یا اینکه اعداد و ارقام اعلام شده، متناسب با نیاز ذینفعان آن بخشنامهها نبوده است؛ به همین دلیل عرضه و تقاضا همدیگر را بالاخره پیدا کرده و با روشهای گوناگون نیاز یکدیگر را تأمین میکنند. یکی ارز میخواهد و دیگری ریال.
بر همین اساس است که اکنون روشهای جدیدی برای خرید و فروش ارز، کالایی که اکنون با دستورالعملهای دولتی، محدودیت عرضه دارد، ابداع شده است که عمدتاً بر پایهی شبکههای اجتماعی و کانالهای تلگرامی است. هر چه باشد، بازار علارغم همهی دستورالعملها، راه خود را میرود؛ هر چند که بانک مرکزی اعلام کرده است که هر گونه خرید و فروش ارز خارج از شبکهی بانکی، ممنوع بوده است و قاچاق محسوب میشود.
موضوع دیگر، همان صرافیهای غیرمجاز هستند که این روزها علارغم تمام سختگیریهای بانک مرکزی، حتا کرکرههای خود را هم پایین کشیدهاند اما به هر حال خرید و فروشهای خود را به شیوههای نوینی منتقل کردهاند که بالاخره حیات کاری خود را ادامه دهند.
اکنون خبرها از گوشه و کنار حکایت از معاملاتی دارد که همین صرافیهای غیرمجاز هدایت میکنند. هر چه باشد خزانهی آنها موجودی دارد و تا زمانی که این موجودی با احتساب ذخیرهی احتیاطی تمام نشود، همین خرید و فروشهای زیرزمینی هم ادامه خواهد داشت؛ هر چند پایانی هم شاید نتوان برای آن متصور بود.
بررسیهای میدانی حکایت از آن دارد که خرید و فروش ارز به صورت تلفنی و در فضای مجازی رونق بسیاری دارد و اتفاقاً نرخ را حداقل ۴۸۰۰ تومان و به طور میانگین ۵۱۰۰ تا ۵۲۰۰ تومان بالا برده است؛ همان دلاری که دولت برای آن نرخ ۴۲۰۰ تومانی را تعیین کرده است.
یکی از خریداران ارز که به صورت تلفنی پیگیر خرید دلار بوده است، میگوید: هر فردی که متقاضی باشد در یک روز میتواند حداکثر ۵۰۰ دلار یا ۵۰۰ یورو را خریداری کند؛ مگر اینکه مشتری چندین و چند روزه باشد و نسبت به آن شناخت داشته باشند تا اعداد و ارقام بالاتری را بتواند دریافت کند؛ آن هم
نه به صورت یکجا بلکه با فاصلهی حتا چند ساعته.
وی میافزاید: به هرحال هستند افرادی که یا وقت سفارت برای مصاحبه دارند یا اینکه بالاخره نیاز به میزانهای متفاوتی ارز دارند و اکنون راه خرید رسمی به روی آنها بسته شده است، باید از هر طریقی که شده است این شبکههای مویرگی را پیدا کرده و نیاز خود را تأمین کند. بالاخره نیاز که متوقف نمیشود، بلکه این تقاضا در بازار ارز همچنان وجود دارد.
در عین حال، صرافان میگویند: اگرچه اقدام دولت برای ساماندهی آشفته بازار ارز و جمع کردن بساط دلالان اقدام خوبی است اما باید توجه داشت که بانک مرکزی باید هر چه زودتر، برنامههای خود برای تأمین ارز مورد نیاز مردم را اجرایی کند. در این صورت است که اطمینان میتواند در بازار به وجود آید.
وی افزود: آنگونه که رییس کل بانک مرکزی اعلام کرده است، دولت قصد ندارد که جلوی فعالیت صرافیها را بگیرد اما به هر روی باید هر چه سریعتر نسبت به تأمین نیازهای مردم و آغاز به کار صرافیها اقدام کند، چرا که همین امر اطمینان را به مردم و بازار میدهد.
به هر حال نمیتوان بازارهای زیرزمینی خرید و فروش ارز را در فضای کنونی نادیده گرفت و به نظر میرسد که دولت باید هر چه سریعتر برای پوشش تقاضاهای مورد نیاز مردم فکری کند و دستورالعملها را کامل و در نظام بانکی به سرعت عملیاتی نماید.