گمانههای پیش روی اوپک
روسیه بار دیگر همراهی میکند؟
اوپکیها در حالی تمدید توافق کاهش عرضهی نفت را به رای میگذارند که قیمت جهانی نفت روند افزایشی به خود گرفته است و از آغاز ماه سپتامبر تا کنون ۲۰ درسد افزایش یافته است.
وزرای نفت کشورهای عضو اوپک در حالی پای میز مذاکره مینشینند که به نظر میرسد مناسبات سیاسی در خاورمیانه در حال رقم زدن تجربهیی جدید است. تحولاتی که میتواند بر قیمت طلای سیاه تأثیر مستقیم بگذارد؛ چنانچه هر زمان بوی جنگ در خاورمیانه میپیچد نرخ نفت رشد قابل توجهی میکند؛ البته در این میان نمیتوان منکر تأثیر سیاست توافق کاهش تولید نفت از سوی اوپکیها و غیر اوپکی که روسیه در راس آنها قرار دارد، شد.
طی روزهای اخیر مقامات روسی به عنوان بزرگترین همراه غیر اوپکی اوپک اظهار نظر روشنی دال بر موضع خود دربارهی تمدید یا عدم تمدید توافق مذکور مطرح نکردهاند و همین امر نشان میدهد احتمالاً روسیه به عنوان بزرگترین تولید کنندهی نفت غیر اوپکی گزینههای دیگری جز تمدید توافق کاهش عرضهی نفت را نیز مد نظر دارد. در پی شکلگیری چنین فضایی بیل باروک، رییس مؤسسهی بلولاین فیوچرز، با پیشبینی تمدید توافق جهانی کاهش تولید نفت، اعلام کرد: نباید انتظار داشت تمدید توافق جهانی کاهش تولید نفت سبب جهش قیمت نفت شود. البته روند کنونی افزایش قیمت نفت تا پیش از برگزاری نشست اوپک ادامه خواهد یافت.
وی در واکنش به برخی گمانهزنیها دربارهی خودداری روسیه از همراهی با توافق جهانی کاهش تولید نفت، گفت: باور دارم که روسیه اکنون تنها در پی قدرت نمایی است و آنها میخواهند نشان دهند دربارهی اقدامی که میخواهند انجام دهند، قدرت تصمیمگیری دارند. آنها سرانجام با اوپک همکاری میکنند و هیچ شکی نیست که این توافق محقق میشود. با این همه، تأثیر این توافق پیشاپیش در قیمتها لحاظ میشود و گمان نمیکنم سبب افزایش ناگهانی قیمت شود؛ به همین دلیل، باور دارم که بسیاری از معاملهگران (پس از نشست اوپک) سفارشهای خرید خود را نقد میکنند و این مسئله تأثیری منفی بر قیمتها خواهد داشت.
نتیجهی نشست اوپک مشخص نیست
سهیل المزروعی وزیر نفت امارات هنگام ورود به هتل کمپینسکی وین به خبرنگاران گفت: گزینههای مختلفی از جمله تمدید توافق تا پایان سال ۲۰۱۸ (تمدید ۹ ماهه) را بررسی خواهیم کرد اما این تنها گزینه نیست.
وی با بیان اینکه این تصمیم تا کنون نتایج خوبی داشته و لازم است که به این اقدام ادامه دهیم، افزود: انتظار دارم سال ۲۰۱۸ سال ایجاد توازن مجدد در بازار نفت باشد و برای این منظور، ذخایر نفت کشورهای صنعتی باید تا سطح 5 ساله کاهش یابد. المزروعی در عین حال گفت که کسی نمیتواند تصمیم اوپک را پیش بینی کند.
جبار اللعیبی، وزیر نفت عراق نیز در وین ضمن ابراز خوشبینی به تمدید توافق گفت که 2 گزینه تمدید 6 ماهه و ۹ ماهه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
محمد بارکیندو دبیر کل اوپک در دومین جلسهی فنی اوپک و غیر اوپک در دبیرخانهی این سازمان، در اولین سالگرد بیانیهی همکاری اوپک و غیراوپک در خصوص کاهش تولید نفت، به تمام کشورهای شرکت کننده در این اقدام تبریک گفت و خاطرنشان کرد: شرایط کنونی بازار نفت و بازگشت اعتماد و خوشبینی به صنعت نفت همگی شواهدی حاکی از نتایج مثبت این تلاشهای مشترک است. ذخایر جهانی نفت از زمان آغاز توافق کاهش تولید تا کنون حدود ۲۴۰ میلیون بشکه کاهش یافته است و اراده و تلاشهایمان در حال نتیجه دادن است.
گمانه زنیهای زیادی دربارهی عدم موافقت روسیه برای تمدید کاهش تولید نفت وجود دارد. این در حالی است که روسیه طی فعالیتهای برون مرزی خود منابع ارزی قابل توجهی را از دست داده است. بنابراین نیاز این کشور به عنوان یکی از کشورهایی که وابستگی نه چندان کمی به درآمدهای نفتی خود دارد بدیهی است، به این ترتیب نمیتوان منکر نیاز این کشور به درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت آن هم با قیمتهای بالا شد. از سویی دیگر در صورتی که نرخ نفت پایین بماند سرمایه گذاری توسعه در آن کاسته شده و علاوه بر ضرردهی شرکتهای بزرگ نفتی، گردش سرمایه در این صنعت کاهش چشمگیری یافته که میتواند تبعات منفی زیادی در پیش داشته باشد. از سویی دیگر جلسات اوپک در حالی برگزار میشود که قیمت جهانی نفت نیز رو به افزایش بوده است و از آغاز ماه سپتامبر تا کنون ۲۰ درسد افزایش یافته است.
احتمال الحاق نیجریه و لیبی به توافق کاهش عرضهی نفت
کمیتهی فنی مشترک اوپک و غیر اوپک در نشست خود در وین توصیه کرد که توافق کاهش تولید تا پایان سال ۲۰۱۸ تمدید شود و در صورت نیاز در ماه ژوئن (خرداد - تیر ۱۳۹۷) مورد بازبینی قرار گیرد. حال آن که نشست قبلی کمیتهی نظارتی مشترک وزیران اوپک و غیر اوپک (JMMC) در وین اواخر شهریور ماه بدون تصمیم یا توصیهی خاصی برای تمدید توافق کاهش تولید نفت به پایان رسید. هر چند وزیران تأکید کردند توافق اوپک و غیراوپک بازار نفت را بهبود داده است. کنفرانس ۱۷۳م اوپک ۳۰ نوامبر (۹ آذر) در وین برگزار میشود و انتظار میرود نشست وزیران اوپک و غیراوپک نیز در آن زمان در خصوص توافق دو طرف در زمینهی کاهش تولید نفت تصمیم بگیرند.
اوپک در نشست رسمی ۳۰ نوامبر ۲۰۱۶ (دهم آذر ماه ۱۳۹۵) در وین، برای نخستین بار از سال ۲۰۰۸ م با کاهش تولید موافقت کرد تا با کاهش مازاد عرضهی نفت در بازارها، به بالا رفتن سطح قیمتها کمک کند. براساس این توافق، مقرر شد اوپک 2/1 میلیون بشکه در روز از سطح تولید خود بکاهد. ایران، الجزایر، آنگولا، اکوادور، گابن، عراق، کویت، لیبی، نیجریه، قطر، عربستان، امارات و ونزوئلا اعضای اوپک به شمار میروند. ایران، نیجریه و لیبی تا رسیدن به سطح تولید پیش از مشکلات خود از برنامهی کاهش تولید اوپک مستثنا شدند اما بنا به گزارشی در این اجلاس ممکن است کشورهای نیجریه و لیبی با فشارهایی برای پذیرش سقف تولید روبهرو شوند.
اوپک همچنین موفق شد 20 آذرماه ۱۳۹۵، تولید کنندگان نفت غیراوپک شامل روسیه، قزاقستان، گینه، جمهوری آذربایجان، سودان، مالزی، عمان، بولیوی، مکزیک، بحرین و برونئی را با خود همراه سازد. این تولید کنندگان نیز در مجموع با کاهش ۶۰۰ هزار بشکه در روز از تولید نفت خود موافقت کردند. وزیران نفت و انرژی کشورهای اوپک و غیراوپک در نشست 4 خرداد امسال با تمدید توافق کاهش تولید نفت برای ۹ ماه دیگر، یعنی تا پایان مارس ۲۰۱۸ (اواسط فروردین ۱۳۹۷) موافقت کردند.