گفت‌وگو با عباس افشاری نیا
گفت‌وگو با عباس افشاری نیا:
وضعیت چاپ در شرایط فعلی اسفناک و ناامید کننده است
عباس افشاری را در چند جمله تعریف کنید؟
من کیم؟ موج مشیت در تلاطم‌های هستی
من، همان لفظم، اشاراتم، حروفم، گفت‌وگویم
زمینه‌ی آشنایی شما با صنعت و کار چاپ از کجا شروع شد؟ و چه مدت در این زمینه فعالیت دارید؟
سه نوع ارتباط با این صنعت پر اهمیت، تاثیرگذار و فرهنگ ساز داشته‌ام:
1- ارتباط ارگانیکی:
از سال 68 به عنوان معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، وظیفه‌ی نظارت، هدایت و حمایت بر امور چاپ‌خانه‌ها را عهده‌دار بودم.
2- زمانی که مجوز نشریه‌ی توتیا را گرفتم، به عنوان ارباب رجوع و مشتری با چاپ‌خانه‌های استان و کشور در ارتباط بودم.
3- پس از راه اندازی تعاونی مطبوعات جنوب شرق به عنوان مدیر عامل یا رییس هیأت مدیره‌ی چاپ‌خانه، در لابه‌لای چرخ دنده‌های دستگاه‌های چاپ، مسایل و مشکلات چاپ‌خانه‌ها را با پوست و گوشت و استخوانم درک کردم.
اندیشه‌ی راه اندازی تعاونی مطبوعات و تاسیس شرکت تعاونی مطبوعات جنوب شرق (کارمانیا چاپ) در چه زمانی و توسط چه کسانی مطرح شد؟
با توجه به نبود دستگاه چاپ رنگی در استان و مشکلاتی که در زمینه‌ی چاپ در کرمان موجود بود این مهم دغدغه‌ی همه‌ی اصحاب فرهنگ و هنر بود. آقای سید جواد جعفری (حفظهم ا...) مدیر کل وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی به اتفاق مهندس محمد علی فردوسی نماینده‌ی خانه‌ی مطبوعات و مدیر مسئول نشریه‌ی فردوس کویر، ترتیب جلسه‌ی مشترکی با حضور مدیران مسئول روزنامه‌های محلی و مدیران چاپ‌خانه‌های کرمان با موضوع مشارکت در تاسیس تعاونی را دادند. پس از بحث و تبادل نظر و بیان دیدگاه‌های حاضرین در جلسه، که احساس می‌شد بیشتر منافع چاپ‌خانه‌داران حفظ می‌شود، با طرح موجود با دلایل مستند و مستدل مخالفت نمودم و در همان جلسه اعلام کردم که مدیران مطبوعات خودشان قادرند و می‌توانند چاپ‌خانه‌یی مدرن را تاسیس نمایند که از سیاه نمایی‌های بصری درآیند. جناب جعفری به عنوان اعتراض از موضع‌گیری این‌جانب جلسه را ترک و جلسه بدون هیچ نتیجه‌یی به اتمام رسید. - قبل از تاسیس کارمانیا چاپ - کلیه‌ی نشریات در استان کرمان - سیاه و سفید چاپ و منتشر می‌شد. بلافاصله پس از اتمام جلسه به هم‌راه امید سلطانی مدیر مسئول ندای وحدت به محل اداره کل تعاون رفته و با اخذ اساس‌نامه، مقدمات تاسیس تعاونی مطبوعات جنوب شرق، پی‌ریزی شد و به عنوان نماینده‌ی هیات موسس، شرکتی به نام تعاونی مطبوعات جنوب شرق (کارمانیا چاپ) با عضویت مدیران مسئول نشریات محلی به ثبت رساندم. پس از ثبت تعاونی مذکور، جلسه‌یی در حضور استان‌دار وقت، زنده یاد و روان شاد مرحوم مسعود محمودی در محل استان‌داری تشکیل و نام‌برده ضمن تشویق به این مهم، قول هر گونه حمایت و پشتیبانی را داد. در همان محل، هیأت مدیره‌ی منتخب مدیران مسئول هم قسم شدیم که با صداقت و رفاقت تا سرانجام کار، نسبت به مسئولیتی که قبول کردیم، وفادار بمانیم و در این مجموعه فقط فعالیت صنفی نماییم نه سیاسی. با عنایت به بضاعت و سرمایه‌ی تعاونی که کلن یک میلیون تومان بود، فقط با همت و اعتبار هیأت مدیره و پشتیبانی بی‌دریغ مدیر کل وقت ارشاد اسلامی علی ملانوری (دام عزه) و حمایت همه جانبه‌ی مدیران وقت استان‌داری به خصوص مهندس مهدی سیاوشی (اید هم ا... تعالی)، آغاز به کار نمودیم. این حرکت عمیق و تاثیر گذار فرهنگی توانست ذائقه‌ی مردم و به خصوص روزنامه‌نگاران زحمت‌کش و فهیم کرمانی را تغییر دهد. به طوری که از نظر شکلی، چاپ روزنامه‌های محلی قابل رقابت هستند با روزنامه‌های کثیر الانتشار.
وضعیت صنعت چاپ و چاپ‌خانه‌داری را در کرمان چگونه می‌بینید؟
باید عرض کنم، متاسفانه در شرایط فعلی اسفناک و ناامید کننده. هزینه‌های کار و کارگری، بیمه و هزینه‌های خدمات عمومی از جمله برق - گاز - آب و ...، قیمت قطعات، هزینه‌ی استهلاک و تعمیرات، هزینه‌های مواد مصرفی به خصوص کاغذ که متاسفانه به صورت مافیایی توزیع می‌شود، به حدی است که کم‌تر کسی رغبت می‌کند در این مقوله وارد شود. چون به اعتقاد من بخشی از امور در اختیار دولت است و در فعالیت‌های اقتصادی، با توجه به تجارب گذشته و حال، دولت موفق نبوده و نیست.
چرا عده‌یی در کرمان کار چاپ خود را به خارج از استان سفارش می‌دهند؟ راه کارش چیست؟
این عده دو گروه هستند:
گروه اول افرادی که برای ادارات دولتی کار می‌کنند و گروه دوم افراد و شرکت‌های خصوصی و تعاونی.
گروه اول به دو دلیل سفارشات چاپی شان را خارج از استان چاپ می‌کنند:
1- به دلیل سرعت بالای انجام سفارشات که ناشی از فوری و فوتی بودن و بی برنامگی‌های بعضی از مدیران دولتی یا بهتر بگویم تصمیمات دقیقه‌ی 90 است.
2- گه‌گاه منافع شخصی عوامل اجرایی.
گروه دوم:
1- عدم شناخت لازم در خصوص توان‌مندی‌های چاپ‌خانه‌های استان
2- کیفیت کار
3- با عنایت به حجم بالای سفارشات و قیمت کار
راه کار اجرایی در سال 83 به شورای اداری استان پیشنهاد شد که ذی‌حسابان مستقر در ادارات از تایید فاکتور‌های چاپی که خارج از استان چاپ شده است، خودداری نمایند و این پیشنهاد در جلسه‌ی شورا مطرح و مصوب شد و دو سه سال اجرا گردید که متاسفانه بعد از آن به بوته‌ی فراموشی سپرده شد.
علت عدم وجود چاپ رول در جنوب شرق ایران و به ویژه استان کرمان چیست؟
بالا بودن قیمت دستگاه چاپ رول و این که این دستگاه به صورت تخصصی ویژه‌ی چاپ روزنامه است، دلایل اصلی و اساسی این مهم می‌باشد.
برخی عدم تیراژ و سفارش بالا برای کارهای چاپی را عدم ورود صنعت چاپ رول به کرمان می‌دانند. آیا این عقیده درست است؟ و آیا ورود دستگاه چاپ رول از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه هست؟
یکی از ویژگی‌های دستگاه چاپ رول، همین است که می‌فرمایید یعنی حداقل تیراژ، 20 هزار نسخه باید باشد. اگر روزنامه‌ها به صورت حرفه‌یی و تخصصی، وارد این عرصه شوند، حتمن فعالیت در این امور مقرون به صرفه خواهد بود. در هر حال در شرایط اقتصادی فعلی این عمل یک ریسک بزرگ خواهد بود. لازم به توضیح است که با توجه به تحریم‌های موجود و این‌که کاغذ مصرفی وارداتی است، در شرایط کنونی هیچ‌گونه فعالیت فرهنگی، بازده اقتصادی ندارد. (روزنامه نگاری- تآتر- موسیقی – خوش‌نویسی - هنرهای تجسمی - کتاب فروشی – چاپ‌خانه‌داری - انتشاراتی و...) که متاسفانه فعلن فضای روزنامه‌نگاری، فضای خود سانسوری و تقریبن دولتی شده است، مشکلات این فعالیت فرهنگی و صنعتی را سد چندان نموده و رغبت مطالعه‌ی نشریه در آحاد مردم به حداقل رسیده است.
چندین ماه است که شما قصد ورود دستگاه چاپ رول به کرمان را دارید علت عدم حصول نتیجه تا به امروز چیست؟
لازم می‌دانم تاریخ‌چه‌ی مقایسه‌یی و مختصری در خصوص مدت شکل گیری تعاونی مطبوعات جنوب شرق از بدو تاسیس تعاونی تا افتتاح آن، با وضعیت فعلی به عرض برسانم. در تاریخ 20/11/1380 تعاونی مطبوعات به شماره‌ی 5218 به ثبت و در تاریخ 23/3/1381 آگهی تاسیس شرکت تعاونی مطبوعات جنوب شرق در روزنامه‌ی رسمی به چاپ رسید. ظرف مدت کم‌تر از 3 ماه، 500 میلیون تومان وام تبصره‌یی دریافت، سوله خریداری و تبدیل به چاپ‌خانه و اولین دستگاه خریداری گردید و از آلمان حمل و در کارمانیا چاپ مستقر شد و در شهریور PM دستگاه چاپ چهار رنگ 76 ماه همان سال (1381)، با حضور مقامات استان افتتاح و کارمانیا چاپ فعالیت خود را آغاز کرد. یعنی کم‌تر از 6 ماه پس از برداشتن اولین قدم، چاپ‌خانه افتتاح شد و اما در سال 1386، مجوز ورود دستگاه چاپ رول اخذ و از همان سال قرارداد خرید با نماینده‌ی کمپانی سازنده منعقد و به طور مکرر پی‌گیری به عمل آمد. کلیه‌ی مجوزهای لازم از جمله مجوز کارگروه اشتغال و سرمایه گذاری استان - مجوز دستگاه تخصصی استان - بانک عامل استان – شناسه‌ی ملی- کارت بازرگانی - ثبت سفارش در اداره‌ی بازرگانی - مجوز ترخیص دستگاه از گمرک - شماره‌ی اقتصادی - پروفرمای مربوطه و .... که برای هر کدام از ادارات مذکور، حداقل 8 تا 28 مورد مدرک تهیه و ارایه گردید.
به طور مثال مدارکی که جهت متقاضیان تسهیلات برای طرح‌های ایجادی مورد نیاز است به شرح ذیل می‌باشد:
1- شرکت نامه، اساس‌نامه و روزنامه‌ی رسمی تاسیس
2- جواز تاسیس و سایر مجوزها از ارگان‌های مربوطه
3- ارایه‌ی طرح توجیهی که توسط شرکت‌های مورد تایید معاونت راه‌بُردی ریاست جمهوری (سازمان مدیریت و برنامه ریزی سابق) که دارای رتبه بندی باشند، تهیه شده باشد.
4- پرسش‌نامه تکمیل شده و تهیه‌ی مستندات مندرج در آن
5- اسناد مربوط به زمین محل اجرای طرح
6- ارایه‌ی مجوزهای محیط زیست، برق، آب و سوخت مصرفی
7- نقشه‌های ساختمانی و تاسیساتی، ماشین آلات و قرارداد ساخت و سازهای مربوطه
8- پروفرمای مربوط به ماشین آلات خارجی، پیش فاکتور ماشین آلات داخلی، تجهیزات کارگاهی و آزمایشگاهی و تاسیسات و استعلام قیمت مواد اولیه
9- آخرین تراز آزمایشی در خصوص هزینه‌های انجام شده.
مدارک مورد نیاز کارشناسی بانک تجارت 10 مورد:
1- اظهار نامه‌ی مالیاتی، 2- پیش بینی سود و زیان، 3- آگهی تاسیس، 4- مجوز فعالیت به نام شرکت، 5- پرسش‌نامه‌ی تکمیل شده، 6- کپی اموال منقول و غیر منقول، 7- سند محل طرح، 8- لیست بیمه، 9- نحوه‌ی چیدمان دستگاه و10- مجوز آب و برق.
مدارک مورد نیاز جهت صدور کارت بازرگانی 28 مورد:
1- اصل گواهی پلمپ دفاتر تجاری، 2- اصل اظهار نامه‌ی ثبت در دفتر تجاری، 3- شناسه‌ی ملی، 4- کپی شرکت‌نامه‌ی رسمی، 5- تقاضانامه‌ی ثبت شرکت‌های تعاونی، 6- کپی روزنامه‌ی رسمی، 7- کپی اساس‌نامه، 8- اصل گواهی عدم سو پیشینه، 9- کپی شناسنامه از تمامی صفحات شناسنامه و ...، 10- عکس تمام رخ، 11- کپی پایان خدمت، 12- کپی آخرین مدرک تحصیلی (حداقل دیپلم)، 13- کپی گذرنامه، 14- فرم تعهد نامه‌ی محضری با مهر برجسته، 15- اصل گواهی عدم چک برگشتی در سیستم بانکی، 16- تاییدیه‌ی اداره کل تعاون، 17- مفاصا حساب مالیاتی، 18- مفاصا حساب بیمه، 19- گواهی بانک و یا صندوق مبنی بر حسن اعتبار بانکی (فرم 16 صفحه‌ی 5)، 20- تکمیل فرم مشخصات بازرگانی (فرم 16 صفحه‌ی 9)، 21- تکمیل فرم مشخصات حقوقی به صورت فارسی و لاتین (فرم 16 صفحات 7 و8)، 22- تکمیل فرم اشخاص حقوقی (فرم 16 صفحه‌ی 6)، 23- درخواست کتبی هیأت مدیره، 24- کپی سند مالکیت یا اجاره نامه‌ی محضری محل کار، 25- اصل فیش بانکی به مبلغ 440 هزار تومان، 26- اصل فیش واریزی سه در هزار، 27- اصل فیش واریزی بابت حق عضویت و 28- اصل فیش واریزی بابت کارت بازرگانی به مبلغ 000/000/4 میلیون ریال.
مدارک مورد نیاز جهت ثبت سفارش (سازمان بازرگانی) 8 مورد، مدارک مورد نیاز جهت شعبه‌ی بانک 9 مورد، مدارک مورد نیاز جهت اداره کل تعاون 13 مورد طی فرم، مدارک لازم برای ارایه‌ی کارشناسی بانک تجارت 14 مورد که برای تهیه‌ی هر کدام از مدارک فوق الاشاره چند روز، وقت و زمان نیاز دارد که به دلیل مطول شدن موضوع از شرح تهیه و ارایه‌ی مدارک مورد نیاز سایر ادارات به همین میزان بسنده می‌کنم. تا این‌که کلیه‌ی مدارک آماده و پروفرم مربوطه توسط کمپانی فروشنده با ارز دلار تنظیم و تحویل واحد ارزی شد. پس از مدتی اعلام نمودند که با توجه به مشکلات ایجادی، باید پروفرم بر اساس یورو تنظیم گردد و مجددن از طریق کمپانی خارجی پروفرم بر اساس یورو تنظیم و مجدداً ثبت سفارش انجام شد. پس از مدتی باز اعلام نمودند که پروفرم بر اساس ین ژاپن تنظیم و از طریق بانک ثالثی در ژاپن ارسال گردد. گشایش شد. متاسفانه پس از مدتی بانک ژاپنی هم در لیست تحریم LC برای سومین بار نیز پروفرما تعویض و کنندگان قرار گرفت و ... تو خود بخوان حدیث مفصل از این مجمل.
وضعیت صنعت چاپ کرمان را چگونه می‌بینید؟ هم از لحاظ کیفیت کار و هم از نظر اقتصادی چه برای چاپ‌خانه‌داران و چه برای مشتری به ویژه نشریات؟
هر نوع فعالیت اقتصادی نیازمند به عوامل مختلف اداری، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و ... می‌باشد. بنابراین در شرایط فعلی که اقتصاد چاپ‌خانه‌ها با توجه به تورم افسار گسیخته، هزینه‌های مورد نیاز متغییر است، آینده‌ی چاپ‌خانه‌ها رو به ورشکسته‌گی است و پیش بینی می‌شود در آینده‌ی نه چندان دور، یکی پس از دیگری تعطیل گردند.
آیا امکان تبدیل کردن صنعت چاپ به یک موسسه و یا تعاونی برای بهبود وضعیت چاپ در جنوب شرق و به ویژه استان کرمان وجود دارد؟ موانع و مزیت‌های این کار چیست؟
اقتصاد یک موسسه یا تعاونی، رابطه‌ی مستقیم با کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین بخش‌های اقتصادی در هر زمینه دارد. علم اقتصاد به این نتیجه رسیده که همه‌ی فعالین اقتصادی اگر در قالب مجموعه‌های تعاونی، شرکت‌های سهامی و غیره مجتمع شوند، تحقیقاً برآیند و خروجی فعالیت آن‌ها مثبت و کارا خواهد بود.
مثال کوچک در این زمینه، شرکت‌های بزرگ صنعتی و یا خدماتی‌که با یک‌دیگر، هم‌کاری نزدیک دارند و حتا بخش خدمات که در قالب سنترهای بزرگ فعالیت می‌نمایند، هم به نفع مشتریان است و هم فروشندگان و صنعت‌گران. این‌ها نمونه‌یی از هم‌کاری و وابسته‌گی امور صنعتی، خدماتی، فرهنگی و اجتماعی است. بنابراین هر چه در توسعه و تحکیم مشارکت و تعاون عمومی فعالیت شود، موثر و مانا خواهد بود و این امر جلوگیری می‌کند از کارفرمای مطلق شدن دولت که در اهداف بخش تعاونی، پیش بینی شده است.
مزیت ایجاد موسسات، تعاونی‌ها، شرکت‌های سهامی فراوان است از جمله:
1- ایجاد و تامین شرایط و امکانات کار برای همه
2- قرار دادن وسایل کار در قالب تعاونی یا سهامی در اختیار افرادی که قادر به کارند.
3- که این همبسته‌گی، پیش‌گیری می‌نماید از تمرکز ثروت در دست افراد و گروه‌های خاص
4- قرار گرفتن مدیریت و سرمایه و منافع حاصله در اختیار نیروی کار که مشوقی است برای بهره برداری مستقیم از حاصل کار خود
5- بخش تعاونی و یا شرکت‌های سهامی پیش‌گیری می‌کند از انحصار، احتکار و تورم
6- ایجاد تعاونی‌ها توسعه و تحکیم مشارکت بین همه‌ی مردم را به دنبال دارد.
که خوشبختانه اهم موارد فوق در قانون تعاونی‌ها مدون گردیده اما متاسفانه در مرحله‌ی اجرا، مشکلات و موانع زیادی موجود است. مهم‌ترین مانع اجرای
عدالت اجتماعی، کارفرمای مطلق شدن دولت است.
به عنوان مثال در ماده‌ی 3 قانون بخش تعاون اقتصاد جمهوری اسلامی آمده است که:
دولت موظف است در حد مقررات به گونه‌یی که زمینه‌ی اداره یا دخالت در تعاونی‌ها و یا کارفرمای مطلق شدن دولت فراهم نیاید با بخش تعاون هم‌کاری نماید و امکانات و تسهیلات لازم را با هم‌آهنگی وزارت تعاون در اختیار آن‌ها قرار دهد.
آیا با ورود سیستم چاپ رول به کرمان، امکان پوشش دهی جنوب شرق وجود دارد؟ و در صورت موفقیت وضعیت چاپ‌خانه‌های کوچک چه می‌شود؟
همان‌طور که اشاره شد، حداقل تیراژ برای چاپ با دستگاه رول، 20 هزار نسخه می باشد. بنابراین چاپ رول هیچ تزاحمی با چاپ‌خانه‌های کوچک نداشته و دقیقن مکمل یک‌دیگر خواهند بود و تحقیقن چاپ رول موجبات هم‌کاری بیش از پیش چاپ‌خانه‌داران کرمان را فراهم خواهد نمود.
در پایان اگر مطلب دیگری باقی مانده بفرمایید؟
فقط یک سوال: چه کسانی، چگونه با یک میلیون تومان سرمایه، چنین چاپ‌خانه‌ی مدرنی را تاسیس نمودند و برخورد با آن‌ها چگونه بوده است؟!
گفت‌وگو/ بهادر میرحسینی
عکس/ منصور میرحسینی
