شاکری: حوزۀ شعر به نقد مکتوب نیاز دارد
عبدالرسول شاکری، برگزیدۀ بخش شعر سیزدهمین دورۀ جشنوارۀ نقد کتاب معتقد است که نقدهای شفاهی که در جلسات شب شعر انجام میشود، تأثیرگذاری نقد مکتوب را ندارد و برای پیشرفت حوزۀ شعر و ادبیات باید به نقد مکتوب روی آوریم.
سیزدهمین دوره جشنواره نقد کتاب، روز دوشنبه (29 آذر ماه)، با معرفی برگزیدگان خود در محورهای تخصصی سیزدهگانه شامل هنر، میراثپژوهی، علوم تربیتی و روان شناسی، علوم و فنون، فلسفه - کلام و عرفان، تاریخ و جغرافیا، علوم اجتماعی، ادبیات (متون و شعر کهن، متون و شعر کلاسیک و ...)، فقه و حقوق، اطلاعرسانی و ارتباطات، قرآن و حدیث، اخلاق و کودک و نوجوان به کار خود پایان داد. عبدالرسول شاکری، دانش آموخته دکترای زبان و ادبیات فارسی با مقالۀ «شعر نو در ترازوی تأویل: مروری بر کتاب شعر نو در ترازوی تأویل» برگزیدۀ بخش شعر بود. در همین راستا خبرگزاری ایبنا گفتوگوی کوتاهی را با وی انجام داده است که در ادامه میخوانید.
عبدالرسول شاکری در توضیح اثر برگزیدۀ خود گفت: در این مقاله کتاب «شعر نو در ترازوی تأویل» اثر دکتر سیاوش جعفری را نقد و بررسی کردهام. در توضیح کتاب باید بگویم که این کتاب 509 صفحهیی به شعر نو بعد از مشروطه میپردازد که من چند ایراد اساسی در این کتاب مشاهده کردم، به همین دلیل این مقاله را در نقد این کتاب نوشتهام.
وی ادامه داد: فقدان توضیح مناسبی برای اصطلاحات بهکار رفته در کتاب، عدم ارتباط مناسب میان مسایل مطرح شده با پرسشهای نویسنده، عدم امانتداری در ارجاع، سهم اندک نویسنده در تألیف کتاب، وجود پرسشهای متعدد در کتاب و زبان ادبی اثر، مشکلاتی است که به وضوح در کتاب دیده میشد و من در این مقاله به آنها پرداختهام.
این عضو هیأت علمی در سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها با اشاره تغییر ادبیات معاصر ایران اظهار کرد: ما از اواخر دورۀ قاجار با ادبیات غربی (مدرن) آشنا شدیم و تحث تأثیر شرایط داخلی و تماس با کشورهای غربی، ادبیاتمان تغییر کرد و از شعر نیرومند کلاسیک به شعر مدرن و نو رسیدیم. البته این تغییرات تنها مختص به شعر نبود و داستان کوتاه و رمان نیز دچار تغییر شد.
وی افزود: در کشورهای توسعه یافته رمان و داستان کوتاه گونۀ مطرح ادبی است، اما در ایران شرایط با بیشتر نقاط دنیا متفاوت است و همچنان شعر شریان اصلی فرهنگی ماست و مخاطبان بیشتری از سایر قالبهای ادبی دارد، چراکه اکثر ایرانیها شعر سرودن و شعر خواندن را دوست دارند.
شاکری با گلایه از کمبود نقد مکتوب در حوزۀ شعر گفت: یکی از تفاوتهای کشورهای مدرن با پیشمدرن در شفاهی و مکتوب بودن رویدادهای علمی آنهاست چراکه در کشورهای مدرن همه چیز به شکل مکتوب است و این در حالی است که در کشورهای غیرمدرن شرایط به اینگونه نبوده و همه چیز شفاهی است؛ درست مانند شرایط نقد کتاب شعر در کشور ما که تنها در جلسات شب شعر انجام میشود و کمتر شاهد نقد کتابهای شعر به شکل مکتوب هستیم؛ این در حالی است که پیشرفت ادبیات و شعر از طریق نقدهای مکتوب انجام میشود.
وی ادامه داد: معمولاً مردم کشورهای غیرمدرن به اظهار نظرهای شفاهی علاقۀ بسیار دارند و شاید به همین دلیل است که مردم ما بهجای نوشتن یک مطلب علمی، تحقیق روی یک موضوع یا خواندن کتاب، سرگرم تلگرام و اینستاگرام هستند و وقت خود را در این شبکههای مجازی صرف میکنند، چراکه این محیطها محل مناسبی برای ارایۀ نظرهای شفاهی شده است.
این عضو هیآت علمی در سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها با اشاره به برگزاری جشنوارۀ نقد کتاب اظهار کرد: نقد کتاب، حوزۀ پرطرفداری نیست و تنها عشق است که انسان را به این کار وادار میکند؛ بنابراین در چنین شرایطی برگزاری جشنوارههایی مانند جشنوارۀ نقد کتاب میتواند در میان منتقدان ایجاد انگیزه کند.